رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به گزارش اخیر آمانو معتقد است که آژانس استقلال کامل سیاسی ندارد بلکه فشار پذیر است؛ همچنانکه این ادعای دروغ در گزارش آژانس که ایران تا مقطعی در پی ساخت سلاح هسته‌ای بوده امری خلاف است.
بروجردی می‌گوید ایران اهرم متقابل دارد و اگر غربی‌ها بخواهند بازی دربیاورند بازی ما خیلی جدی‌تر خواهد بود و خواهیم توانست اقتدار خودمان را بسیار بیشتر از گذشته در عرصه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای به نمایش بگذاریم.
او همچنین با بیان اینکه اکثریت مجلس موافق با برجام بود، به نقش بی‌بدیل رییس مجلس در مصوبه برجام اشاره کرد و گفت که چون موضوع هسته‌ای یک موضوع ملی است تبادل نظر در سطوح بالاتر وجود داشته و توافق لازم در سطح نظام که فراتر از مجلس است به وجود آمده بود لذا کار به شکل هماهنگ پیش رفت.
علاءالدین بروجردی در گفت‌و‌گو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به سوالاتی درباره گزارش اخیر آژانس، پرونده PMD، موضع مجلس در قبال برجام، اولویت‌های سیاست خارجی در پسابرجام و برخی مسائل اخیر منطقه پاسخ داد.
ایسنا- ارزیابی شما از گزارش اخیر آمانو درباره PMD چیست؟ با توجه به اینکه این گزارش در مواردی رویکرد مثبت و در مواردی رویکرد منفی داشته و در مواردی نیز سکوت کرده است چقدر محتمل می‌دانید که این گزارش به بسته شدن پرونده PMD بیانجامد؟
پرونده PMD بسته نشود، برجام اجرایی نخواهد شد
بروجردی: محور سیاست جمهوری اسلامی در ارتباط با قطع‌نامه شورای حکام این است که پرونده PMD بسته شود. این یک اصل غیرقابل تغییر است. اگر این اتفاق نیفتد قطعا برجام اجرایی نخواهد شد. این سیاست مصوب نظام است که هم بارها توسط مقامات رسمی اعلام شده و هم نظری است که مدتها پیش مقام معظم رهبری هم در نامه به رئیس جمهور مطرح کردند.
به لحاظ ساختاری مدیر کل آژانس گزارشی را تهیه می‌کند. همیشه هم در گزارش‌ها اینکه فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح آمیز است یک عبارت ثابت بوده همچنان که ابهام هم ثابت است و من معتقدم این نشانگر واقعیتی است که آژانس استقلال کامل سیاسی را ندارد که فقط در حیطه مسئولیت فنی خود گزارش تهیه کند بلکه از آمریکا و قدرتهایی که علاقمندند اهرم فشاری علیه جمهوری اسلامی حفظ کنند فشار پذیر است. این سیاست در گزارش هم آشکار است وگرنه ادعای کذب آمریکا علیه جمهوری اسلامی علیرغم دهها ساعت بازرسی، تحقیق و همه شواهد و قرائن هیچ گاه اثبات نشده و این ادعای دروغ در گزارش آژانس که ایران تا مقطعی در پی ساخت سلاح هسته‌ای بوده امر خلافی است که در گزارش آمده در حالی‌که منطق گزارش بی طرفانه فنی حکم می‌کرد شاهد چنین عبارتی در گزارش نباشیم. بنابراین اتهامات کذب علیه ایران از نقاط منفی گزارش است و اقرار به صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران از نکات مثبت اما قطعا اینکه یک مقطع تاریخی را به عنوان استثنا قائل شدند، خلاف واقع است.
ظاهرا پیش نویس اولیه قطع‌نامه که بیرون آمده در بند 9 بسته شدن PMD را پیش بینی کرده، البته پیش نویس اولیه تا خروجی شورای حکام و قطع‌نامه نهایی فاصله دارد.
ما باید نسبت به نکات دور از واقعیت تحفظ داشته باشیم، معترض باشیم و نپذیریم؛ همانطور که مثلا محدودیت فعالیت‌های موشکی را نپذیرفتیم و وزارت خارجه رسما بیانیه داد و موضع گیری کرد. در ارتباط با گزارش آمانو و قطع‌نامه پایانی که خروجی کار شورای حکام است نیز باید موضع مشابهی داشته باشیم و آن را نپذیریم اما به فرض اینکه پرونده PMD کاملا بسته شود بر همین اساس مراحل بعدی اجرای برجام صورت خواهد گرفت.
ایسنا- یکی از نگرانی‌های حقوقدانان این است که بسته شدن پرونده PMD یک تصمیم مقطعی و سیاسی باشد و اگر در ادامه مسیر، برجام نقض شد یا تعهدات اجرایی نشد این پرونده که مسکوت مانده از سوی آژانس به جریان بیافتد، چقدر جای چنین نگرانی وجود دارد؟
بروجردی: این بازی یک بازی دو طرفه است. قطعا با توجه به مجموع توانمندی‌های جمهوری اسلامی اگر آنها حتی در مرحله اجرا بازی در بیاورند ما حتما بازی را به هم خواهیم زد. این بار مثل دفعه پیش نیست یعنی اگر آمریکا فشار بیاورد یا بتواند نظر غیر منطقی خود را تحمیل کند که بعد از بسته شدن کامل PMD دوباره آن را به جریان بیندازند و قواعد بازی را بهم بزنند قطعا شتاب ما در مرحله فرضی بعدی بسیار بیشتر از سرعت تحرک ما قبل توافق ژنو خواهد بود.
حرف من این است که ما هم اهرم متقابل داریم و اگر آنها بخواهند بازی دربیاورند بازی ما خیلی جدی تر خواهد بود. پس علی‌الاصول اگر عقلانیت بر رفتارشان حاکم باشد نباید این کار را بکنند.
ایسنا- در موضوع برجام بیشتر صدای مخالف از مجلس به گوش جامعه رسید، شما رویکرد مجلس به موضوع برجام را چطور ارزیابی می‌کنید؟ مخالفان چقدر در مجلس وزن و جایگاه دارند؟
اکثریت مجلس موافق برجام بودند
بروجردی: طبیعت یک مجلس آزاد این است که نمایندگان ملت بتوانند آزادانه نقطه نظرات خود را مطرح کنند بنابراین مجلس هیچ گاه تک صدایی نبوده است و در ماجرای برجام هم ما شاهد نظرات موافق و مخالف بودیم و هر دو استدلال‌های خاص خود را داشتند. بنابراین منصفانه نیست که بگوییم که مجلس با برجام مخالف بوده است. شاید رسانه‌ها به هر دلیل می‌خواستند بعد مخالفت را بزرگنمایی کنند و چنین تصوری در افکار عمومی شکل گرفته باشد اما مجلس در نهایت مصوبه برجام را با سه تبصره تصویب کرد و این نشان می‌دهد که رای اکثریت مجلس چیست. بنابراین اکثریت مجلس موافق بودند.
البته دوستانی که نظر مخالف داشتند از سر دلسوزی و برداشتی بود که از عبارات داشتند، البته ایرادهای مهم و جدی بر متن وجود داشت از جمله اینکه متن پیچیده طراحی شده بود و چندین لایه بود و می‌طلبید که بررسی موشکافانه شود. اما من معتقدم که بازی دو طرفه است و این طور نیست که اگر در مقطع فعلی آنها بخواهند بازی را به هم بزنند، ما خلع سلاح باشیم. بلکه ما هم متقابلا توانمندی‌هایی داریم و توانمندی‌های ما امروز در سطحی است که اگر آنها بخواهند قواعد بازی را رعایت نکنند نه فقط ما هم قواعد را رعایت نخواهیم کرد بلکه توانمندی‌های ما در چنین مرحله فرضی بسیار بیشتر از توانمندی‌های ما حتی قبل از توافق ژنو خواهد بود و ما خواهیم توانست اقتدار خودمان را بسیار بیشتر از گذشته در عرصه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای به نمایش بگذاریم.
ایسنا- یعنی شما اینکه رویکرد کلی مجلس در موضوع برجام با رویکرد بدنه جامعه متفاوت است را رد می‌کنید؟
نمود اختلاف نظرها درون دولت به جامعه منعکس نمی‌شود
بروجردی: مجلس جای تبادل نظر است و تبادل نظر در محیط آزاد کشور، جامعه و مجلس که برآیند افکار عمومی همه ملت است به این معناست که آزادانه نظر می‌دهند و نظرات مخالف به بحث گذاشته می‌شود. این طبیعت کار مجلس است. مجلس دولت نیست که پشت درهای بسته بحث هایی انجام شود و نظر واحدی اعلام شود بلکه قانون اساسی می‌گوید کلیه مذاکرات مجلس باید پخش شود. طبیعی است در این صورت اختلاف نظری که درون مجلس وجود دارد بسیار هم طبیعی است به جامعه و دنیا منتقل می‌شود. این در حالی است که در هیات دولت ممکن است نظرات مخالف وجود داشته باشد و بحث شود اما جمع‌بندی توسط سخنگو اعلام می‌شود و این نمود وجود ندارد که مثلا راجع به یک مسأله در درون دولت چقدر اختلاف نظر وجود دارد و نمود اختلاف نظرها درون دولت به جامعه منعکس نمی‌شود در حالی‌که مباحث مطروحه در مجلس به دلیل ساختار خوبی که در قانون اساسی پیش بینی شده به اطلاع افکار عمومی می‌رسد و به همین دلیل است که چنین پژواکی در جامعه دارد.
ایسنا- برخی همکاران شما در مجلس حتی رئیس مجلس را هم در موضوع برجام متهم کردند، شما بداخلاقی‌هایی را که در موضوع برجام در مجلس اتفاق افتاد چطور ارزیابی می‌کنید؟
تقابل آرا در مجلس بسیار جدی است
بروجردی: قرار نیست همه یک دست خوش اخلاق باشند. بعضی‌ها ممکن است به لحاظ طبیعت خلق و خوی خود بداخلاقی‌هایی هم داشته باشند و من فکر می‌کنم که در کشورهایی که ساختار پارلمانی دارند و پارلمانشان آزاد است بحث و اختلاف نظر و چالش وجود دارد غیر از مجالس فرمایشی، اما در مابقی چالش، اختلاف نظر، بگومگو و بداخلاقی همیشه وجود داشته و یک پدیده غیرطبیعی هم نیست. اما واقعا همه با زاویه دید خود و از سر دلسوزی فکر می‌کنند بهترین تحلیل و قضاوت را دارند و بهترین حرف را می‌زنند و به همین دلیل تقابل آرا در مجلس بسیار جدی است.
ایسنا- مشخصا آقای لاریجانی در موضوع برجام و به ویژه مصوبه مجلس در این زمینه چه نقشی داشتند؟
در مصوبه برجام توافق لازم در سطح نظام به وجود آمده بود
بروجردی: ایشان نقش بی‌بدیلی در این موضوع داشتند، البته به دلیل اینکه موضوع هسته‌ای یک موضوع ملی است و منحصر به مجلس نیست تبادل نظر در سطوح بالاتر وجود داشته چه در کمیته شورای هسته‌ای و چه در شورای عالی امنیت ملی توافق لازم در سطح نظام که فراتر از مجلس است به وجود آمده بود که چه کنیم. به همین دلیل ما شب قبل از اینکه کار در مجلس نهایی شود به اتفاق دو تن از دوستان خوبمان در فراکسیون اصولگرایان آقایان زاکانی و زارعی و از این طرف من و آقای جلالی خدمت آقای شمخانی رسیدیم و صحبت کردیم و ایشان هم نقطه نظرات و توافقی را مطرح کردند و در نهایت از مجموع صد پیشنهادی که مصوبه اولیه کمیسیون بود به سه پیشنهاد توافقی رسیدیم که این پیشنهادها در مجلس مطرح شوند. آقای لاریجانی هم توضیحات لازم را از قبل به همه نمایندگان دادند که کار انجام شود لذا کار به شکل هماهنگ پیش رفت.
بحث هسته‌ای یک بحث گره خورده با منافع و امنیت ملی ماست و حتما در مجالس گذشته هم این هماهنگی با شورای عالی امنیت ملی در بحث هسته‌ای وجود داشت. منطق منافع ملی هم حکم می‌کند این سیره و رفتار پیوسته بر مسائل مهم ملی ما حاکم باشد.
ایسنا- تشکیل کمیسیون ویژه برجام را چطور تحلیل می‌کنید؟ به ویژه که در این زمینه مخالفت‌هایی در مجلس وجود داشت.
هیات رییسه مجلس نظارت بر برجام را به کمیسیون امنیت احاله کرد
بروجردی: ما فرض را بر این می‌گذاریم که تصمیم نمایندگان تصمیم صوابی بوده است. مبنای این کار قانون بود و نمایندگان حق داشتند پیشنهاد تشکیل کمیسیون ویژه را مطرح کنند. این پیشنهاد رای آورد و همه به آن تمکین کردند و کسی مخالفت نکرد. کمیسیون هم شکل گرفت، هیأت رئیسه تعیین شد و کار جلو رفت اما چون عنوان آن بررسی برجام بود بررسی به پایان رسید، گزارش به صحن ارائه شد و ماموریت پایان یافت. به همین دلیل هیأت رئیسه مجلس بقیه مسائل پیگیری‌ها و نظارت را به کمیسیون امنیت ملی احاله کرد و از آن تاریخ ما بازدیدی از تاسیسات نطنز داشتیم و کار در این ریل قرار گرفت و فکر می‌کنم در آینده هم در این مسیر ادامه می‌یابد.
ایسنا- درست است که تشکیل کمیسیون ویژه برجام بر اساس قانون بوده اما آیا شما نفس تشکیل این کمیسیون را مثبت می‌دانید؟
بروجردی: بسیاری دوستان از جمله خودم معتقد بودیم با توجه به اینکه چند سال کمیسیون امنیت درگیر بحث هسته‌ای بود و دهها جلسه آقای صالحی و آقایان عراقچی، تخت روانچی و کمالوندی هم آمده بودند و بحث‌های چالشی طولانی داشتیم لذا با توجه به این عقبه، منطقی این بود که کار در همین مسیر ادامه یابد. اما بعد از اینکه همکاران ما در مجلس به تشکیل کمیسیون ویژه برجام رای دادند و ما هم تبعیت کردیم و شش تن از اعضای کمیسیون امنیت حضور فعالی در این کمیسیون داشتند کار به اینجا رسید.
ایسنا- پس ماموریت کمیسیون ویژه برجام به پایان رسیده؟
ماموریت کمیسیون ویژه برجام به پایان رسیده است
بروجردی: با توجه به اینکه عنوان کمیسیون بررسی برجام بود و گزارش آنها به صحن ارائه شد ماموریت هم به پایان رسیده و هیأت رئیسه مجلس مصوب کرد که کمیسیون امنیت کار را ادامه دهد.
ایسنا- توافق برجام از نظر شما و به فرض عمل طرفین به تعهدات چه تاثیراتی می‌تواند در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد داشته باشد؟
بروجردی: ما کشور، نظام و ملتی هستیم که منطق ما در جهان یک منطق بسیار قوی است. بر خلاف خیلی از کشورهای منطقه که رفتار و آثار منفی عملکردشان را در منطقه ملاحظه می‌کنید. بنابراین این که ما ارتباطمان با جهان ارتباط فعالی باشد برای اینکه این منطق را به جهانیان منتقل کنیم و از حقوق ملتمان و امت اسلامی دفاع کنیم یک ضرورت است.
هم تحریم اقتصادی علیه ما ظلم و ناحق بود هم تحریم سیاسی
اینها در کنار تحریم اقتصادی، تحریم سیاسی را هم به ما تحمیل کرده بودند و بالاتر از سطح مدیر کل رفت و آمدی با ما نداشتند البته برای ما به لحاظ جایگاه انقلابی و ملی‌مان اهمیتی نداشت اما به لحاظ اینکه ما حتی بتوانیم حرف حقمان را بزنیم و از منطق انقلابمان دفاع کنیم این ظلم دیگری در حق ملت ما بود. بنابراین هم تحریم اقتصادی علیه ما ظلم و ناحق بود و هم تحریم سیاسی.
ایران پیش از انقلاب هم عضو NPT بوده و بعد از انقلاب عضویت ما مجددا تائید شد، زیرا ما قویا مخالف ساخت سلاح هسته‌ای هستیم و دلیل عضویتمان در NPT هم همین بوده اما علیرغم همه اینها متهم به ساخت سلاح بوده ایم و با توجه به اینکه 90 درصد ظرفیت تبلیغاتی در اختیار دشمنان ماست از آمریکا تا رژیم صهیونیستی، این باور کذب را در افکار عمومی جهانیان و کشورها جا انداخته بودند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است و خطر جدی به حساب می‌آید. البته کار ما معطل این قید و بندهای ظالمانه نماند و پیش رفت. اگر چه ما در این عرصه تعدادی از دانشمندان هسته‌ای‌مان را از دست دادیم که به شهادت رسیدند و با این سرمایه گذاری کلان کار جلو رفت. اما از نظر جهانی در یک فضای ظالمانه از دید آنها غیرمشروع و غیرقانونی فعالیت می‌کردیم. حتی تعدادی از جوانان برومند تحصیل کرده ما در زندان‌های آمریکا و یا بقیه کشورها هستند. آنها رفته بودند تا بتوانند قطعاتی را برای فعالیت‌های هسته‌ای‌مان تهیه کنند.
اصل مذاکره برای برداشته شدن تحریم‌ها بود
اولین نکته در برجام این است که این حق ما از طرف آنها پذیرفته شد که ایران می‌تواند؛ نه اینکه ما توانایی‌مان را از آنها گرفته باشیم زیرا ما در همان عدم مشروعیت ظالمانه کارمان را ادامه دادیم و حقمان را گرفتیم و حرفمان را به کرسی نشاندیم اما این ظلم باید مرتفع می‌شد که فعالیت ما را غیر مشروع جلوه دهند و این اتفاق در توافق افتاد. بحث دیگر تحریم‌ها است که حضرت آقا هم در نامه و سخنرانی‌هایشان تاکید کردند و اصل مذاکره ما هم برای همین بود که این ظلم از ملت ما برداشته شود. نه اینکه تحریم‌ها ما را متوقف کرده باشد. تمام هیأت‌های خارجی به خصوص اروپایی‌ها که به ایران می‌آمدند حتی در زمان تحریم‌ها خیلی متعجب بودند که تهران شبیه خیلی از پایتخت‌های اروپایی است و ما اینقدر پیشرفت کردیم و اینقدر ساخت و ساز داریم. آنها عملا احساس می‌کردند که تحریم‌ها تاثیرگذار نبوده است اما در هر صورت طبیعت جهان، سیستم مالی، اقتصادی و بانکی حکم می‌کرد که این ظلم را مرتفع کنیم. مثلا ارتباط ما سیستم بانکی جهانی نباید از طریق صرافی و سیستم‌های غیررسمی باشد که از درون این سیستم‌ها فساد‌های اقتصادی متولد شود و شاهد این مشکلات میلیاردی در جامعه باشیم. این یکی از آثارش است لذا تحریم‌ها باید برطرف شود و سوئیفت برقرار شود. ضمن اینکه در آزادترین و بهترین فرضیه باید محور فعالیت‌های اقتصادی ما، اقتصاد مقاومتی باشد.
درهای کشور باید بر روی کالاهای خارجی بسته باشد
بدترین گزینه این است که ما در فضای آزاد درهای کشور را بر روی کالاهای غربی باز کنیم که این اتفاق قطعا نباید بیفتد. البته درهای کشور باید بر روی فناوری‌های نوین غرب باز باشد، اما بر روی کالاهای خارجی باید بسته باشد. کارهای مشترک، سرمایه گذاری و استفاده از ظرفیت‌ها نیز حتما باید با رعایت همه قواعد و توجه به ابعاد مختلف کار انجام شود و اقتصاد مقاومتی محور کار باشد. چرا که سیاست راهبردی نظام این است و هر دولتی از دولت آقای روحانی تا دولت‌های آینده باید این مبنا را مبنای اساسی قرار دهند که اگر در یک وضعیت فرضی آینده یک بار دیگر بخواهند ما را تحریم کنند ما دیگر معطل این نباشیم که بخواهیم فلان قطعه را از خارج به شکل قاچاقی تهیه کنیم و به داخل کشور بیاوریم. بنابراین توانمندی همه نوع اقدامات فنی در داخل کشور باید وجود داشته باشد و ما باید از این فرصت حداکثر استفاده را داشته باشیم. البته در هیچ کشوری در دنیا همه چیز را خودشان نمی سازند. شاید منطقی نباشد که مثلا سیستم ناوبری هوایی ما در داخل کشور ساخته شود زیرا تعداد هواپیماهای مورد نیاز برای ترابری ما به گونه‌ای است که باید از توانمندی‌های دنیا استفاده کنیم اما در همین صنایع هم باید بتوانیم توان ساخت قطعه را پیدا کنیم کاری که در عرصه نظامی انجام دادیم.
اف 14 دیگر در سیستم نیروی هوایی آمریکا حذف شده و وجود ندارد. در زمانی که وجود داشت فقط ما و آمریکا این هواپیما را داشتیم که جنگنده پیشرفته آن مقطع از تاریخ بود. بعد از چهل و چند سال امروز اف 14 ما فعال و در حال پرواز است و آمریکایی‌ها متعجب‌اند. آنها انبار قطعات یدکی اف 14 را هم منهدم کردند که ایران به آن دسترسی پیدا نکند، اما غافل از اینکه ما داریم اینها را داخل کشور می‌سازیم و این خیلی مهم است.
ملتی که می‌تواند موشک شهاب 3 بسازد چطور نمی‌تواند خودرو درجه یک بسازد؟
موفقیت ما در عرصه نظامی که مدیریت و فرماندهی معظم کل قوا پشتوانه آن است کاملاً موفق بوده اما مثلاً در صنعت خودروسازی کاملاً ناموفق بوده‌ایم. ما نیم قرن قبل با کره جنوبی شروع کردیم و امروز تنها یک مدل ماشین ساخت کره جنوبی صادراتش به آمریکا یک میلیون دستگاه است و ما امروز به هیچ وجه وضعیت مطلوبی در عرصه خودروهای داخلی نداریم و این نشان می‌دهد توانمندی بالقوه وجود دارد. ملتی که می‌تواند موشک شهاب 3 بسازد و آن را 2000 کیلومتر آن طرف‌تر پرتاب کند در حالی که فناوری ساخت موشک به مراتب پیچیده‌تر از خودرو است چطور نمی‌تواند خودرو درجه یک بسازد؟ این نشان می‌دهد یک جای کار می‌لنگد و ما باید در تعریف اقتصاد ملی و اقتصاد مقاومتی کاستی‌ها را برطرف کنیم و آن را در ریل جدید تجربه شده در نظام قرار دهیم. این حتماً یک ضرورت جدی است.
خودروسازان از ساخت خودروهایی که مردم را از باور توانمندی ملی دور می‌کند خودداری کنند
نمی‌توانیم به ملت تحمیل کنیم سوار خودرویی شوند که بالای 90 درصد در تصادف احتمال از دست دادن جانشان وجود دارد. ماشین‌های ما باید ایمن و محکم باشند؛ زیرا ما توان بالقوه داریم پس وزارت صنعت و خودروسازان باید از ساخت خودروهایی که مردم را از باور توانمندی ملی صنعتی‌مان دور می‌کند خودداری کنند تا تحولی در این عرصه اتفاق بیفتد. البته مطالب فراوانی در حوزه اقتصاد مقاومتی وجود دارد اما مهمترین محور آن این است که اگر روزی آمریکا مجدداً هوس کرد ما را تحریم کند کار آن بیش از گذشته آب در هاون کوبیدن باشد.
ایسنا- شما به عنوان رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس فکر می‌کنید بعد از به نتیجه رسیدن برجام که سیاست خارجی دولت فعلی روی آن متمرکز شده چه موضوع دیگری نیازمند توجه است؟
در فضای پسابرجام اصول انقلابی در عرصه سیاست خارجی محفوظ بماند
بروجردی: اولاً باید باور داشته باشیم که ما یک نظام انقلابی هستیم و دیدگاه‌های حضرت امام(ره) و در ادامه ایشان مقام معظم رهبری باید طبق قانون اساسی در عرصه سیاست خارجی جاری و ساری باشد. قانون اساسی ما نیز قانون مادر و محور همه تحرکات و مشروعیت کار هر دولتی در جمهوری اسلامی است. ما امروز به دلیل سیاستمان در عرصه فلسطین در کنار سوریه هستیم و ظرف چهار پنج سال گذشته موفق شدیم که سرمایه‌گذاری کلان آمریکا و هم‌پیمانان اروپایی و منطقه‌ای‌اش را نقش بر آب کنیم. این سیاست روز به روز طرفدار بیشتری در منطقه پیدا می‌کند و امروز حداقل دو عضو دائم شورای امنیت در کنار جمهوری اسلامی ایران در سیاست‌های ما در سوریه حضور فعال دارند و این نشانه درستی انتخاب راه است و این سیاست حتماً نباید تغییر کند. در فضای پسابرجام نباید این تصور به وجود بیاید که چون رابطه ما با غرب بهتر می‌شود باید در سیاست خارجی هم به گونه‌ای در مقابل سیاست آنها تمکین کنیم. بله حتماً سیاست ما تعارض‌های جدی با آمریکا دارد و البته ما همه غرب را در سبد آمریکا تعریف نمی‌کنیم. خیلی از کشورهای غربی در سیاست‌هایشان علیرغم همه فشارهای آمریکا موید نقطه نظرات جمهوری اسلامی ایران هستند. پس نکته اول این است که در فضای پسابرجام باید اصول انقلابی ما در عرصه سیاست خارجی محفوظ بماند.
برای ایجاد امنیت، ارتباطمان را با همسایگان در بعد اقتصادی گره بزنیم
همچنین وضعیت ارتباطی ما شاید به دلیل حجم کار هسته‌ای با منطقه فاصل قابل توجهی با وضع مطلوب دارد. مثلاً ما با کشور اسلامی شرقی‌مان پاکستان که از مهمترین کشورهای اسلامی است و ملت پاکستان هم از سال‌های اولیه پیروزی انقلاب به شدت علاقمند به جمهوری اسلامی ایران بودند و هستند باید بهترین نوع رابطه را داشته باشیم و با توجه به ضرورت بهره‌گیری از اقتصاد در سیاست خارجی، گره خوردگی اقتصادی پیدا کنیم. مثلاً یک ایالت پاکستان به نام پنجاب بیش از کل ایران جمعیت دارد. مازاد تولید گندم در این ایالت 6 میلیون تن است. ما هم واردکننده گندم هستیم و از 20 هزار کیلومتر آن‌ورتر از نیوزیلند و استرالیا با این هزینه کلان انتقال گندم می‌خریم. البته کارشناسان می‌گویند گندم اینها خوب نیست در حالی که می‌شود از مبدأ بر کشت و مراحل مختلف فراوری نظارت کنیم تا محصول نهایی مطلوب باشد. اگر ملاحظه می‌کنید در عرصه مسائل امنیتی با پاکستان و مرز آنها مشکل داریم بخشی به ضعف دولت مرکزی برمی‌گردد و مشکلاتی که در بلوچستان پاکستان وجود دارد اما بخشی مرتبط با مسائل اقتصادی است. مثلاً در مورد خط لوله گاز که به نام خط لوله صلح معروف است طبق شنیده‌ها وزارت نفت فعلی خیلی معتقد به آن نیست. اگر اینگونه باشد حتماً سیاست غلطی است. ما باید ارتباطمان را با همسایگان در بعد اقتصادی گره بزنیم زیرا از درون این سیاست هم امنیت به وجود می‌آید و هم منافعی ملی ما حفظ می‌شود. پس نکته دوم هم این است که باید در عرصه سیاست خارجی با محوریت همسایگان عمل کنیم. چرا که این سیاست در هر کشوری در دنیا حرف اول را می‌زند. اگر ما هشت سال درگیر جنگ شدیم از طرف آمریکا نبوده. درست است که آمریکا تحریک کرده اما عراق حمله کرد. این یک واقعیت است و مرزها بسیار اهمیت دارد. به ویژه اینکه ما مرزهای طولانی داریم و با 15 کشور هم‌مرز هستیم و باید بتوانیم بهترین‌ها را رقم بزنیم. بخصوص اینکه یکی از محورهای جدی سیاست خارجی آمریکا و هم پیمانانش تخریب روابط ما با همسایگان است. هم به دلیل اینکه سلاح‌شان را بفروشند و هم به دلیل اینکه از آنها پایگاه بگیرند و آنجا نیرو بگذارند. پس باید در این عرصه کار جدی صورت بگیرد که بعد مهم آن بعد اقتصادی و امنیتی است و ابعاد متعدد فرهنگی و. . . دارد.
دلیلی ندارد خودروسازهای ما در انتخاب شرکای خارجی سراغ پژو بروند
نکته سوم این است که حتماً باید در عرصه سیاست خارجی با کشورهایی که در دوران تحریم و سختی‌های ما به لحاظ اقتصادی و سیاسی خوب رفتار کردند به گونه‌ای رفتار کنیم که این خوبی‌ها را در سیاستمان لحاظ کنیم و آنهایی که بد رفتار کردند را نیز لحاظ کنیم. مثلاً فرانسه در اوج نیاز خودش به دلیل فشار آمریکایی‌ها به کمپانی پژو، قطعه را برای ما تحریم کردند و کارخانه‌های ما دچار مشکلات جدی شدند. البته کارخانه‌های آنها هم دچار مشکل شدند زیرا تحریم یک تیغ دولبه است. هزاران کارگر فرانسوی بیکار شدند. آمریکایی‌ها آنها را هم فریب دادند. آنها 7 درصد سهام پژو را خریدند و گفتند شرطش این است که قطعه به ایران بفرستید. فرانسوی‌ها قطعه را تحریم کردند و آمریکایی‌ها سهام را در بازار فروختند. آنها به دوستان خودشان هم رحم نمی‌کنند. تعبیر شیطان بزرگ واقعاً زیباترین و جاودانه‌ترین تعریف از نظام حاکم بر آمریکاست.
چندی پیش که همتای فرانسوی ما به تهران آمده بود با ایشان مذاکره‌ای داشتیم. در زمان ضیافت نهار ایشان گفت مدیرعامل پژو امیدوار است مذاکراتش با خودروسازهای شما به نتیجه برسد. ما سریع به ایشان جواب دادیم که امیدواریم مذاکراتشان به نتیجه نرسد آن هم به دلیل عملکرد پژو در دوران تحریم نسبت به ملت ما و دوم اینکه خیلی از هموطنان ما در پژوهای شما سوختند. البته ایشان می‌گفت این قطعات ساخت چین بوده اما گفتم در هر صورت پژو بوده و به نام شما تمام شده است. حافظه تاریخی ملت ما هم قوی است و این را فراموش نمی‌کند. بنابراین ما امروز در مقابل انتخاب قرار داریم. اگر پژو این عملکرد را داشته دلیلی ندارد خودروسازهای ما در انتخاب شرکای خارجی سراغ آنها بروند بلکه می‌توانند سراغ بنز، فیات، فولکس واگن و. . . بروند و حتی با محوریت خودروسازهای داخلی از تکنولوژی آنها استفاده کنند تا اگر سودی قرار است به آنها برسد به کسانی برسد که این آزارها را در دوران تحریم متوجه ما نکرده‌اند.
نباید از غربی‌ها در سیاست‌گذاری خارجی‌مان بازی بخوریم
یا در مورد کسانی که با ما کار نزدیک کردند از چین تا روسیه نگوییم حالا که درهای غرب باز است سیاست را تغییر بدهیم. البته خوشبختانه رویکرد دولت نسبت به کار با روسیه و چین با عنایتی ویژه‌ای که مقام معظم رهبری به سیاست‌گذاری راهبردی دارند رویکرد خوبی است اما حتماً باید محفوظ بماند و ادامه و گسترش پیدا کند. فکر نکنید امروز در غرب باز شده زیرا آنها به بهانه دیگری ممکن است این در را ببندند. پس ما نباید از غربی‌ها در سیاست‌گذاری خارجی‌مان بازی بخوریم.
نکته چهارم نفوذی است که حضرت آقا گفتند و مسأله حائز اهمتی است هم بعد فرهنگی و هم ابعاد امنیتی و اطلاعاتی دارد. البته نفود یک کلمه است اما یک دنبا مطلب در آن نهفته و حتماً باید با دقت و مطالعه و تبدیل آن به محدودیت‌های غیرمنطقی با آن رفتار شود و مورد توجه ویژه قرار گیرد.
ایسنا- شما به موضوع همسایگان و اهمیت روابط با آنها اشاره کردید، ما اخیراً شاهد بروز تنش‌هایی در منطقه بین ترکیه و روسیه بودیم. با توجه به تفاوت سیاست ما با برخی همسایگان در موضوعات منطقه از جمله سوریه ایران چه نقشی می‌تواند در این زمینه ایفا کند؟
امیدواریم شاهد تغییر سیاست‌های ترکیه در مورد سوریه و عراق باشیم
بروجردی: ترک‌ها باید بپذیرند که عملکردشان در ارتباط با منطقه از سوریه گرفته تا روسیه و اقدامی که اخیراً انجام دادند عملکرد درستی نبوده است. این یک واقعیت است. ترکیه دست به بازی خطرناکی زده که هم خودش را دچار مشکل کرده و هم منطقه را. ما به هیچ وجه علاقمند نیستیم که رابطه روسیه و ترکیه که هر دو روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارند نامطلوب باشد اما در هر صورت برای هر عملی یک عکس‌العمل وجود دارد و هر کنشی یک واکنش دارد و این انتخابی است که آقای اردوغان انجام داده و طبعاً باید مسئولیت آن را بپذیرد و پاسخگو باشد. همه شواهدی هم که در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد این است که در ترکیه هم تروریست‌ها آموزش می‌بینند، هم اعزام به سوریه می‌شوند و هم نفت داعش به اینجا منتقل می‌شود که این واقعیت‌ها با تکذیب تغییر نمی‌کند. من سال دوم بحران سفری به ترکیه داشتم و با آقای داود اوغلو که آن زمان وزیر امور خارجه بود ملاقاتی کردم. به ایشان گفتم چرا همه پل‌های پشت سرتان را با یک کشور همسایه خراب می‌کنید. شما می‌خواهید در منطقه زندگی کنید. همیشه در بالاترین سطح با ترک‌ها صحبت شده بود اما شاهد کمترین اثر بوده‌ایم. آنها به هر دلیلی تصمیماتی اتخاذ کردند و طبیعتاً آنچه در منطقه اتفاق می‌افتد عکس‌العمل اتفاقاتی است که ترکیه انجام داده است. البته ما همچنان امیدواریم شاهد تغییر سیاست‌های ترکیه در مورد سوریه، عراق و منطقه باشیم.
حضور نیروهای ترک داخل خاک عراق عکس‌العمل عراق را به دنبال خواهد داشت
همچنین حضور نیروهای ترک داخل خاک عراق هم طبق همه قوانین و مقررات بین‌المللی تجاوز حساب می‌شود و یک خلاف آشکار است، تحریک‌کننده است و عکس‌العمل عراق را به دنبال خواهد داشت. نباید این اتفاق بیفتد؛ با توجه به سیاست راهبردی دولت اردوغان و اینکه آنها معتقدند تنش با همسایگان باید به صفر برسد ما شاهد این هستیم که آنها برخلاف سیاست‌های اعلام شده خود رفتار می‌کنند که البته امیدواریم شاهد تحولاتی در این زمینه باشیم.
گفت‌و‌گو از خبرنگار پارلمانی ایسنا: الهه حمیدی کیا
