نمازت را قضا کن!

مسجدی می ساختند، بهلول سر رسید و پرسید: چه می کنید؟ گفتند: مسجد می سازیم.
گفت: برای چه؟ پاسخ دادند: برای چه ندارد، برای رضای خدا.
بهلول خواست میزان اخلاص بانیان خیر را به خودشان بفهماند، محرمانه سفارش داد سنگی تراشیدند و روی آن نوشتند «مسجد بهلول» و شبانه آن را بالای سر در مسجد نصب کرد.
سازندگان مسجد روز بعد آمدند و دیدند بالای در مسجد نوشته شده است «مسجد بهلول».

ناراحت شدند؛ بهلول را پیدا کردند و به باد کتک گرفتند که زحمات دیگران را به نام خودت قلمداد می کنی؟
بهلول گفت: مگر شما نگفتید که مسجد را برای خدا ساخته ایم؟ فرضاً مردم اشتباه کنند و گمان کنند که من مسجد را ساخته ام، خدا که اشتباه نمی کند ...

 

نمازت را نیز قضا کن

مرد زاهدی، روزی به مهمانی شخصیتی بزرگ رفت. هنگام غذا خوردن فرا رسید. زاهد از عادت همیشگی غذا کمتر خورد .
بعد از غذا، نوبت نماز خواندن رسید. مرد زاهد به نماز ایستاد، اما بر خلاف همیشگی، نماز را طولانی به جا آورد. پس از آنکه به خانه رسید، از همسرش طعام خواست.
پسر او که همراهش بود، با تعجب پرسید: مگر در مهمانی به اندازه کافی غذا نخوردی؟
پدر گفت: کم خوردم تا آدم پرخوری جلوه نکنم و برای روزهای آینده برای خود موقعیتی کسب کنم !
پسر با شنیدن شرح ریا کاری پدر به او گفت: پدر جان! نمازت را نیز  قضا کن که چیزی نکردی که به کار آید !

مگر شما نگفتید که مسجد را برای خدا ساخته ایم؟ فرضاً مردم اشتباه کنند و گمان کنند که من مسجد را ساخته ام، خدا که اشتباه نمی کند ...

دو داستانی که در بالا ذکر شده، به طرق مختلف در زندگی هر یک از ما گاهاً اتفاق افتاده است ... یا برای خودمان یا در رفتار آدم های اطرافمان مشاهده کرده ایم... در درجه بندی های مختلف ... کم یا زیاد ... کم رنگ یا پر رنگ ...

موضوع ریا یکی از مهم ترین موضوعاتی است که ما در رفتارها و اعمالمان خیلی باید به آن توجه داشته باشیم ... در انفاق کردن هایمان ... در نیت هایمان ...

خطرناک بودن ریا آن وقت بدن را می لرزاند که این روایت از پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله را می خوانیم:

«ان اخوف ما اخاف علیکم الشرک الاصغر قالوا و ما الشرک الاصغر یا رسول الله؟ قال الریا، یقول الله تعالی یوم القیامه اذا جاء الناس باعمالهم اذ هبوا الی الذین کنتم ترائون فی الدنیا، فانظروا هل تجدون عندهم من جزاء ؟!

خطرناک ترین چیزی که از آن بر شما می ترسم، شرک اصغر است اصحاب گفتند شرک اصغر چیست ای رسول خدا؟ فرمود: ریاکاری، روز قیامت هنگامی که مردم با اعمال خود در پیشگاه خدا حاضر می شوند، پروردگار به آنها که در دنیا ریا کردند می فرماید: به سراغ کسانی که به خاطر آنها ریا کردید بروید، ببینید پاداشی نزد آنها می یابید» (بحار الأنوار، ج 72، ص 303)

 

 

ریاکاران چه کسانی هستند؟

قرآن کریم در آیات نورانی خود  ریاکاران را معرفی می کند:
کسانی که ایمان به خدا و روز قیامت ندارند:
«یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِکُم بِالْمَنِّ وَ الاذَی کَالَّذِی یُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَ لاَ یُوْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ» (بقره/264)
با توجه به تفسیری که در مورد این آیه آمده است افرادی را که صدقه می‌ دهند و به دنبالش منّت می‌ گذارند و اذیّت می ‌کنند تشبیه به افراد ریاکار بی ‌ایمان کرده که صدقاتشان باطل و بی ‌اجر است. (طباطبایی، محمد حسین؛ تفسیر المیزان، سید محمد باقر همدانی، ج2، ص597)

عمل شخص ریاکار از ابتدای عملش باطل است چون چنین شخصی اصلاً ایمان به خدا و روز جزا ندارد که از او کاری پذیرفته شود.

منافقان:

«إِنَّ الْمُنَافِقِینَ ... یُرَآوُونَ النَّاسَ وَ لاَ یَذْکُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِیلاً » (نساء/142)
«منافقان... هنگامی که به نماز بر می ‌خیزند با کسالت بر می ‌خیزند و در برابر مردم ریا می‌ کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی ‌نمایند.»

تکذیب کنندگان روز جزا:

«ارَایتَ الَذی یُکَذِّبُ بِالدِین... الَذینَ هُم یُراوُون» (ماعون/1و6)
«آیا کسی که روز جزا را پیوسته انکار می ‌کند دیدی؟!... همان کسانی که ریا می‌ کنند.»

همنشینان شیطان:

« وَ الَّذِینَ یُنفِقُونَ اَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ وَ لاَ یُوْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لاَ بِالْیَوْمِ الآخِرِ وَ مَن یَکُنِ الشَّیْطَانُ لَهُ قَرِینًا فَسَاء قِرِینًا »(نساء/38)
«و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می‌ کنند و ایمان به خدا و روز بازپسین ندارند (چرا که شیطان رفیق و هم نشین آنهاست) و کسی که شیطان قرین او باشد بد همنشین و قرینی است.»

هر چه فکر کردم، دیدم در نفسم یک تغییری هست در صورتی که مثل شیخ بهایی پشت سر من نماز بخواند. این بود که از ترس ریا نماز نخواندم. 

 ریاکار از محبت خدا به دور است

« ...إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ مَن کَانَ مُخْتَالاً فَخُورًا...و َالَّذِینَ یُنفِقُونَ اَمْوَالَهُمْ رِئَـاء النَّاسِ...» (نساء/36-38)
«... خداوند کسی را که متکبر و فخر فروش است دوست نمی ‌دارد...و آنها کسانی هستند که احوال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می کنند...»

ریاکاری شرک است

از امام صادق (علیه السلام) روایت شده:
«کُلُّ رئاءٍ شِرْکٌ إنَّه مَنْ عَمِلَ لِلنّاسِ کان ثَوابُهُ عَلَی النّاسِ و من عَمِلَ للهِ کان ثوابُهُ عَلَی اللهِ»
«هرگونه ریایی شرک است، هر کس برای مردم کار کند پاداشش به عهدۀ مردم است و هر کس برای خدا کار کند ثوابش بر خداست.» (مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، ج 13، ص 407)

ریا که به جای خود، از ترس ریا فرار کنیم

مولا عبد اللّه شوشتری به منزل شیخ بهایی رفت. وقت نماز شد. شیخ بهایی از او خواست که نماز جماعت بخواند. مرحوم شوشتری مقداری فکر کرد، جوابی نداد و با سرعت به منزل خود برگشت.

بعضی از دوستان از او سوال کردند که آقا شما با اهتمامی که به نماز اوّل وقت دارید، چرا در منزل شیخ بهایی نماز نخواندید؟

گفت: هر چه فکر کردم، دیدم در نفسم یک تغییری هست در صورتی که مثل شیخ بهایی پشت سر من نماز بخواند. این بود که از  ترس ریا نماز نخواندم.

منابع :

سایت حوزه

سایت پژوهش

مجله شمیم معرفت، مبلغان - شماره 99

اعتیادی به نام خرافات//خرافه و خرافه گرایی چرا؟

بشر از دیرباز هماره در پى این بوده است که کاستیها، کمبودها و آسیبهاى حیات اجتماعى و فردى خویش را به گونه اى بزداید. در این راستا و براى دستیابى به این مهم به تولید، گزینش و کاربرد روشهاى گونه گون دست یازیده است و این پویش و کوشش همچنان ادامه دارد. 

زندگى و حیات آدمى از راه هاى گوناگون و به وسیله عوامل بس جورواجور با آفتها دست به گریبان و رو به رو و آسیب پذیر مى گردد که چه بسا درمان پاره اى از آنها پرهزینه، دشوار و گاهى ناممکن است. پاره اى از این عاملهاى مرض زا و آفت خیز، تنها به سیستم نورولوژیک، فیزیولوژیک و آناتومیک انسان آسیب نمى رسانند. بلکه روان و روح آدمى را مورد حمله هاى کشنده و ویران گر قرار مى دهند که هم برآیندهاى منفى اخلاقى، اجتماعى، سیاسى و اقتصادى آن خطرآفرین و سنگین است و هم راه درمان آن بسى طولانى، پرسنگلاخ و نفس گیر است.

از این روست که در تفکر و فرهنگ اسلامى، سلامت جسم و روح خواسته شده است. چنانکه على(ع) در فرازى از درخواستهایش از خداوند، همان را مى طلبد: «و نسأله المعافاة فى الادیان کما نسأله المعافاة فى الابدان.(۱) و از او مى خواهیم تا دین مان را به سلامت دارد, آن چنانکه از او مى خواهیم تا تن هامان درست ماند».

از شمار مهم ترین مرض و آفتى که روح و روان آدمى را رنجور و اندیشه اش را ویران و سپس رفتارش را به کژراهه مى کشاند، همانا (خرافات) است. به طور طبیعى درمان و پیشگیرى از آن مانند دیگر بیماریها، آسیبها و آفتها در گرو شناخت عامل مرض و ساز و کار پیدایى اثرگذارى آن است و چون در جهان امروزین و مدرن به سر مى بریم که با جهان گذشته و سنتى ناسانیهاى زیاد و اساسى دارد، نوع و ساز و کار پیدایى خرافات را باید در همین سپهر بازشناسى و بازیابى نمود. از این روى جُستار حاضر در پى این مهم گام برمى دارد.

الف. تعریف و معناى خرافه
در باب خرافه از زوایاى گوناگونى مى توان نگریست و آن را به باور، رفتار، شناخت و یا امر دیگرى نسبت داد. چنانکه در تعریفهاى زیر این واقعیت به نظر مى رسد.
علامه طباطبایى، نفس باور به این که: هر آن چه از سوى حس و تجربه تایید نگردد و در دام آن دو نیفتد، وجود ندارد را از آشکارترین خرافه ها مى داند: «فالاعتقاد بانتفاء مالا تناله الحس و التجربه من غیر دلیل من اظهر الخرافات (۲)».

یاد کرد این نکته لازم به نظر مى رسد که هرچند در بیش تر انگاره ها، ماهیت و هویت خرافات از گونه اعتقاد و باور دانسته شده است. ولیکن در نوع و متعلق باور و اعتقاد، ناسانیهاى درخور درنگ وجود دارد، مانند: باور به این که ذهن جهان ماده را آفریده است و کنترل و هدایت نیز مى کند. و یا باور به این که عالم به وسیله شانس و اتفاق و یا از روى میل و هوس اداره و تدبیر مى شود (۳).

در این سه تعریف از خرافه، گونه باور و اعتقاد به طور کامل با یکدیگر فرق دارند. در انگاره دیگر آن را در حوزه شناخت مورد ارزیابى قرار داده اند. منتهى با دو رویکرد:

یک. آن را نوعى شناخت یابیده اند. پوپر مى گوید: فیزیک دانان معیّنى گر (determinist)، نگره و شناخت نامعیّنى گرانه (Indeterministic) از جهان را (یک نظریه علمى ـ فیزیکى است) نوعى خرافات مى دانند. همو مى گوید: در واقع اغلب فیزیک گران تمایل به آن دارند که به جهان فیزیکى که از لحاظ علیتى باز (و بنابراین نامعیّنى گرانه) است ـ مثلاً جهان فیزیکى که براى تأثیر جهان دو [جهان احساس، امید، آمادگى براى برخاستن به عمل، هرگونه آزمایشها و فعالیت ذهنى] باز باشد ـ همچون یک خرافه نگاه کنند که تنها بعضى اعضاى روحى انجمن پژوهشهاى روانى به آن معتقدند. تنها بعضى از فیزیک دانان نامدار این نظریه را جدى تلقى مى کنند (۴).

دو. آن را ضد شناخت یا به تعبیر گویاتر نفى شناخت ویژه که گویا علمى یا فلسفى باشد، مى دانند. روبرت انگر سول، این انگاره را به گونه زیر بازگو کرده است: خرافات همانا نادیده گرفتن و بى اعتبار پنداشتن نسبت و روابط حقیقى میان اسباب و علل, با نتایج و معلولهاست (۵).

روشن است که علم و فلسفه نمى توانند چنین پیوندها و پیوستگیهایى را نادیده انگارند. چون در واقع، کارکرد و وظیفه گوهرى علم و فلسفه کشف و تحلیل چنین پیوندهایى است. در نگره دیگر، خرافه در حوزه رفتار درخور پى گیرى است و آن هنگامى است که شخصیت فرد با مجموعِ عاملهاى پیرامونى به دلیل نامساعد بودن آنها، ناسازگارى تحمل ناپذیر پیدا مى کند که برآیندش گسست شخصیت، اختلاف اندیشه و تولد خرافه و اوهام مى باشد: واکنش اسکیزوفرنى نوع دیگر جنون کنشى را تشکیل مى دهد عوارض اصلى آن عبارت اند از اختلال در اندیشه، تضاد و تردید و… و عوارض ثانویه آن به شرح زیراند: اوهام و تخیلات….(۶).

بنابراین نگاه، خرافات، گونه اى از رفتار غیر عادى است. به نظر مى رسد: خرافه برساخته هر سه عامل یا عنصر باشد. یعنى خرافات مجموعه اى از باورها, رفتارها و حتى شناختى است که از حیث منطقى و عقلانى استدلال پذیر نیست و ریشه الهى نیز ندارد.

ب. ساز و کار پیدایى (زایش و رویش) خرافه ها در جامعه مدرن امروز
جُستارِ این نوشتار را تحلیل و روشن گرى ساز و کار رویش و زایش خرافات در جهان امروزى و مدرن مى سازد؛ چرا؟ چون انگار غالب آن است که گویا در این سپهر و مرحله، ریشه و بیشه خرافات خشکیده و ویران گردیده و یا در حال فروریختن است؛ اما این نگارش نشان مى دهد که واقعیت غیر از آن است و در جهان مدرن و فرامدرن نیز صداى پاى خرافات گوش هوش را برانگیخته و به شنیدن و هشیارى فرا مى خواند، چگونه؟

جهان امروز و دیروز، مدرن و سنتى، نوین و قدیم در بسى امور با هم اشتراک دارند که مهم ترین شان، همانا زیستن، هستن (بودن) و اندیشیدن است. ولیکن چنین اشتراکى گویا بیش از شباهت فامیلى و لفظى چیزى را به اثبات نمى رساند و اثرى از همگامى و همیارى به چشم نمى آید، تو گویى در دو دنیا و مرحله اى ناسان و مختلف به سر مى بریم. آرى واقعیت و تجربه زیستى همین را مى رساند. روش، مبنى، زبان و هدفهاى زیستن، بودن و اندیشیدن در عالمِ مدرن کنونى، بسى ناهمسان از جهان و مرحله سنتى و پیشامدرن گردیده است. به همین جهت، ناگزیر از بیان مؤلفه هاى سپهر مدرن زیستى هستیم تا با روشنى بیش تر بتوان مسئله این جستار را پى گیرى نمود.

به نظر مى رسد که مؤلفه هاى اساسى جهان مدرن, همانا مولدیت (تولید)، رقابت و بهره ورى و هویت یابى است. البته مولدیت، رقابت و بهره ورى به معناى بسى فراگیرتر از آن چه در ادبیات اقتصادى محض است در نظر گرفته مى شود؛ بلکه به عنوان فرهنگ عمومى تثبیت شده در تمامى حوزه هاى زیستى دگر منظور است و در واقع ویژگیهاى زیستن، بودن و اندیشیدن آدمیان در جهان مدرن را مى سازد. 

نمونه و شاهد زنده و مهم این ایستار فرهنگى، همانا نقش و سهم بس مهم نیروى انسانى آموزش دیده، متخصص، صاحب دانایى و دانش است. به گونه اى که ورود و پذیرش نیروى انسانى در چنین جامعه و جهانى، بدون آموزش دیدن، ورزیده شدن و کسب مهارت و دانشهاى لازم، کم و بیش، ناممکن به نظر مى رسد و این نیست مگر همان مؤلفه مولدیت و بهره ورى. توجه به حقوق آدمیان، انسان گرایى و قرار گرفتن انسان در مرکز تعاملات و معادلات (البته با حذف مسائل حاشیه اى و استفاده هاى ابزارى و سیاسى زورپرستان از حقوق و انسان گرایى)، حرکت و خیزش برخاسته از هویت یابى آدمیان است که از شمار شاخصه هاى جهان نوین است.

مؤلفه هاى یاد شده براى دگرشدن به ذهنیت چیره و فرهنگ عمومى به زیرساختها، ابزارها، روشها و اندیشه هاى خاصى نیازمند بودند (هستند) که کم کم آنها فراهم گردیده و آفریده شدند و پاره اى آنها عنصرهاى بنیادین و گوهرى جهان مدرن را ساختند که از شمار مهم ترین عنصرهاى گوهرى، همانا علم و تکنولوژى نوین است. به این ترتیب علم و تکنولوژى از سویى و هویت یابى از سوى دیگر مؤلفه هاى ساختارى و کاربردى جهان مدرن را ساخته و مى سازند و اینها صورت دیگرى از همان مؤلفه هاى پیش گفته اند. اینک که به مؤلفه هاى جهان امروزى دست یازیدیم، به بازکاوى ساز و کار رویش و زایش خرافات در آن مى پردازیم.

علم و تکنولوژى نوین
همان گونه که بیان گردید، علم و تکنولوژى، دو پایه اساسى در تمدن و فرهنگ جهان مدرن و پیشرفته امروزى است. هرچند با پیدایى آن دو فرصت و ساحت خرافات، تنگ تر شده است؛ لیکن پایان نپذیرفته و از بین نرفته است و زمینه هاى رویش خرافات به گونه هاى دیگر همچنان وجود دارد که پاره اى از آنها به شرح زیر است:

۱. هرگاه انسان به هر چیزى وابستگى شدید پیدا کند در پیوند با آن، حالت جانبدارانه شدید مى یابد. این حالت جانبدارانه شدید و تعصب ورزى سبب مى شود تا شعاع فکر و اندیشه اش و نیز رفتار و داوریهایش در قلمرو همان چیز مورد علاقه زندانى گردد. برآیند طبیعى این ایستار آن است که از یک سوى تمام داده ها و نهاده هاى آن چیز را مطلق، حقیقى و واقعى بینگارد. و آن را فراهم آورنده تمامى خواسته ها و نیازهاى خویش بپندارد و از سوى دیگر هرگونه انتقاد و ارزیابى آن را نادرست و بدعت بخواند. گذشته از این که حالت خودش خرافه است چون تنبلى و تعطیلى خرد آدمى را به همراه دارد، سبب مى شود که آن چیز به اسطوره و افسانه تبدیل گردد و به این ترتیب افسانه گروى در جامعه سرایت و عمومیت مى یابد. این واقعیت آزمون شده رفتارشناسى است که رفتارشناسان به آن رسیده اند.

اسکینر مى گوید: هر اندازه شخص به صورت شدیدترى تحت تأثیر یک نوع وابستگى قرار گرفته باشد به همان نسبت گرایش به رفتار خرافى نشان مى دهد (۷).

علم و تکنولوژى در جهان مدرن، چنین جایگاهى در اندیشه و رفتار آدمیان پیدا کرد. گویا خدایى نوین سر بیرون آورده است. جبریت و معیّنى گرى علمى, پوزیتویسم در قراءتهاى اولیه آن، پسامدرنیته به عنوان پروژه ناتمام مدرنیته همه گواه همین واقعیت هستند. در دو قسم اولى قطعیت، اعتبار و انحصار شناخت و داورى در علم جدید و روشهاى تجربى ـ آزمونى آواى بت شدن دانش نوین را به گوش مى رسانند که خود پندار و اوهام باطل بیش نیست. 

چون سخنى است بیهوده، غیرتجربى و آزمون ناپذیر؛ یعنى بدون تکیه گاه علمى و منطقى که این برابر است با همان خرافات. چیزى که واقعیت دارد؛ اما حقیقت ندارد ولیکن مورد ایده آل بشر بوده است. به گفته برلین فیلسوف سیاسى: تلاش جدى و وظیفه شناسانه براى استفاده از شیوه هاى علمى در تنظیم امور بشرى، بى تردید خیرهاى بسیارى به بار آورد، رنجهاى بسیارى را تسکین داد از بى عدالتیهاى بسیارى پیشگیرى کرد و جهل هاى بسیارى آشکار ساخت… اما رؤیاى اصلى، اثبات و نشان دادن این که همه چیز در جهان حرکت مکانیکى دارد و همه شرهاى جهان را مى توان با گامهاى تکنولوژیک علاج کرد و مى توان مهندسانى داشت که هم مهندس روح انسان باشند و هم مهندس جسم انسان، رؤیاى وهمى و خرافى از کار درآمد (۸).

و قسم سوم؛ یعنى روانه اى پسامدرنیته در واقع کنشى است در مقابل بُت وارگى علم، نقد وضعیت موجود و بازیابى و برگردان علم در ایستار واقعى و نه خیالى و خرافى آن.

۲. احساس توانایى بیش از حد و مهارناپذیر، فرآیند شخصیت سازى را به کژراهه مى کشاند. در نتیجه شخصیت دروغین در آدمیان به وجود مى آورد که بیش تر به صورت همه چیز فهم، مرجعیت نهایى، ابدیت و جاودانگى و زوال ناپذیرى قدرت نمود مى یابد. سرریز چنین شخصیتى در جامعه از یک سوى اسطوره سازى و تبدیل شدن اش به اسطوره و از سوى دیگر، گسترش ذهنیت اجتماعى توهم گرا و خیال پرداز است که پایانه هر دو برآیند همانا پیدایى و پویایى خرافات بیش نیست. زدودن این گونه شخصیت و ذهنیت اجتماعى بسى دشوار و پرهزینه است چون عصاى موسوى مى طلبد تا خرافه (انا ربکم الاعلی… ) فرعونى را بزداید و ریشه اش برکند.

دانش و فن آوریهاى نوین, از آن جایى که دو عامل و منبع کلیدى توانایى و قدرت در جهان امروزى به شمار مى روند، طبعاً در دارندگان اش احساس قدرت و توانایى پدید آورده و زنده نگه مى دارد و در صورتى که مدیریت سالم، انسانى و اخلاقى نگردد ناگزیر شخصیت دروغین به وجود مى آورد و در این جاست که آواى مالکیت جهان و هستى در سر پرورانده و در جامعه پراکنده مى شود و آن گه دیگران را دنباله خویش و براى خویش مى خواند و تا جایى که اگر در این دنباله بمانند، از مزایاى حاشیه نشینى انسانیت، نه متن آن، آن هم از باب تفضل و نه استحقاق، از تکه پاره آن مى توانند هر از گاهى بهره مند شوند و به تنهایى، نقشه فرهنگى، سیاسى، اقتصادى، اجتماعى، اخلاقى، حقوقى و… جغرافیاى جهان را در جهت هدفها و برنامه هاى خویش و نه مصالح آدمیان و بدون کم ترین توجه به حقوق و خواست دیگران مى خواهند تغییر بدهند. خرافات بدتر از این در جهان مدرن که از سوى قدرت پرستان به کار بسته و توزیع مى شود نمى توان سراغ گرفت و این خرافه، همان احساس قدرتى است که از توانایى یاد شده برخاسته است بنابراین، این ایستار از دو زاویه به گسترش خرافات در جامعه مى انجامد؛ از زاویه روان شناسى و از زاویه جامعه شناختى. 

از زاویه روان شناختى تیپ شخصیتى (شخصیت کاذب) بود که احساس قدرت آن را به وجود مى آورد که در بالا به شرح از آن سخن رفت. اما از زاویه جامعه شناختى چون افراد و جامعه ها که به فقر قدرت و توانایى گرفتارند در برابر دشواریها، گرفتاریها و بحرانهاى گوناگون بسیار آسیب پذیرند و در کاربرد قاعده ها و روشهاى منطقى و خردمندانه حل و مدیریت بحرآنها و بازدارنده ها، ضعیف و کم تجربه بوده و نگه داشته شده اند، بیش تر به خرافات (اعتقادى ـ رفتارى) پناهنده مى شوند و به این ترتیب زمینه زایش و رویش خرافات در میان این صنف فراهم مى آید.

۳. در این که علم و تکنولوژى نوین، خیرات و آثار سازنده و حیاتى را براى انسانها به همراه داشته و دارد و ادامه زندگى سالم و کارآمد همچنان در گرو آن دوست، نمى توان تردید روا داشت و نیز این که دانش و فن آورى جدید، بشر را در برداشتن بازدارنده هاى زیستى و نیز استفاده بهینه از عوامل حیاتى و بهره ورى گونه هاى تلاشهاى انسانى بسى توانا ساخته است، غیر درخور انکار است ولیکن، هر چیز خوب، بزرگ و مهم، زمینه و بستر آسیب زایى و آفت پذیرى را نیز به دلیلهاى مختلف فراهم مى سازد. از شمار آنها دو مورد را نام مى بریم:

یک این که: تنها راه شناخت و معیار حقیقت را منحصر به معرفت علمى و فنى بدانیم. همان گونه که چنین گردید و تاریخ تطور و تکامل گواه بر این است و در بخش پیش شمه اى از آن گفته شد.

و دوم این که: این پیشرفت و توانایى علمى و تکنولوژیکى، انتظارها و چشمداشتهاى بزرگى را در انسانها و جامعه ها در حوزه هاى گوناگون زیستى پدید آورده و مى آورد که پاره اى از انتظارها مجازى است و بخش دیگر واقعاً فراتر از توان و قلمرو علم و فن هستند. به طور طبیعى، هنگامى که چنین انتظارها، خواسته ها، نیازها و… از سوى علم برآورده نگردید و آن گه واپس زنى نسبت به آن دو و برگزیدن جایگزین در شخصیت فردى و اجتماعى پدید مى آید و از این روى که فرآیند گزینش دشوار و سازوار با گزینه هاى فراروى و آماده پذیرش انجام مى پذیرد و از سویى در ایستار پیش آمده، صورت و سیرت گزینه ها، غیرعادى و فراطبیعى اند چون که گزینه هاى عادى و طبیعى پیش گفته پاسخ نداده اند، طبعاً رهیافت پاره اى از گزینشها در چنین حالتى، همانا باور به نیروهاى نامرئى، غیرواقعى و شیوه هاى نابخردانه اى چون جادو، طلسم و خرافات و… است.

به این ترتیب، خرافات در جامعه پیدا و پویا مى شود و در بینش، منش و باور مردم نمودار مى گردد و در صورت پاسخهاى تصادفى تبدیل به تکیه گاه نیز مى شود. این واقعیت، یعنى تفسیر و تصویر ویژه اى از علم و تکنولوژى و انتظارهاى غیر خردمندانه و غیر واقع گرایانه از آن دو، به گسترش و پیدایى خرافات مى انجامد. این مقوله در مقاله ویندل بیرى با عنوان (خرافات مدرن ـ modern superstition) این گونه تحلیل شده است: در سالیان اخیر وابستگى و ارتباط میان علم، هنر و دین رشد و نمو نموده است و مباحثى زیادى در این مورد مطرح مى شود. یکى از خرافه ها, خرافه این است که معرفت تجربى علمى تنها راه درست معرفت است. همین سرمایه دارى جهانى و وعده هایش و این که هرگونه تغییر در جهان همان است که اندیشمندان, بانکداران و سرمایه دارى و تجار مى گویند. (۹)

در سخن ایشان مى توان رد پاى دو عامل پیش گفته گسترش خرافات را از تفسیر خاص از علم و کاربرد آن یابید.

۴. بشر از دیرباز بدین سوى شوق و علاقه درونى و گویا فطرى نسبت به آگاه شدن از آینده خویش و پیش بینى آن داشته است. و کسانى که از آتیه خبر مى دادند و رویدادهاى آن را پیشگویى مى کردند, افراد برتر و آدمهاى برجسته تر از همه و فوق العاده به شمار مى آمدند. حتى نسبت به پیامبران، گروهى از آدمیان، تنها به خاطر همین ویژگى به آنان روى آورده و از آنان درخواست پیش گویى حوادث و یا سرنوشت آینده خویش مى کرده اند.

طالع بینى، تنجیم، تعبیر خواب، همه حکایت از همان احساس و اشتیاق تاریخى و ریشه دار آدمیان دارد. با پیدایش علم و تکنولوژى مدرن این خواست و اشتیاق گسترش پیدا کرده است.

پیش گویى و پیش بینى دو رویه دارد. رویه اى که در آن رویدادهاى طبیعى و انسانى به طور منطقى و عقلانى پیش بینى و پیش گویى مى شوند، یعنى رویدادها و رفتارهاى پیش بینى پذیر از پیش بینى ناپذیر جدا مى گردند و پیش بینى پذیرها نیز نه به طور قطعى و یقینى بلکه با احتمالهاى مدرج پیش بینى مى شوند و رویدادها و رفتارها به عاملها و علتهاى سازوار و مربوط هرکدام نسبت داده شده و بر مبناى آنها ارزیابى و تحلیل مى گردند. طبعاً این رویه خرد آدمى را پویا ساخته و حرکت و جنبش را در سیستم زیستى احیا و توسعه مى دهد اما در رویه دیگر آن که رفتارها و پیشآمدها و رویدادها را به علتها و عاملهاى غیرواقعى که هیچ گونه پیوستگى علّى و سببى میان شان وجود ندارد، نسبت مى دهند و به داورى، تصدیقها و تصورهاى مجازى مى رسند و مى پردازند و رویدادها و رفتارها را از قبل معین و تعیین شده مى دانند و امور پیش گویى ناپذیر را به گونه قطع و یقین پیش بینى پذیر مى خوانند و مى نمایند، چنان که در ستاره شناسى و معینى گرى علمى شاهد این روانه هستیم. رهیافت این رویه همانا سلب اراده آزاد انسان، تنبلى، جهل و تسلیم شدن است که در واقع مهم ترین بستر زایش و رویش خرافات و خرافه پرستى است.

امروز این باور در جامعه هاى مدرن رو به گسترش است که انسان مى تواند سیماى فرشته و سرشت ملکى بیابد، اما نه به خاطر منشأ و مرجع الهى و روحانى و تلاش پیوسته تعالى طلب آدمیان بلکه در اثر مهندسى شیمى ـ ژنتیکى و جراحیهاى پلاستیکى که برآیندش موجودى انسانى است که نه زن و نه مرد بلکه تو گویى موجودى است فرا انسان که در نگاه عامه مردم چونان فرشته مى آید و به او عشق مى ورزند: مایل جاکسون پس از عمل جراحى پلاستیک و دگردیسى هاى دیگر [تغییر جنسیت]… در نظر عامه غربیان به سیما فرشته و ملک مقرب (دروغین) جلوه مى کند… یعنى مظهر پاکى و معصومیت کودکانه و آمیزه از مواریث کاتاریسم و تانژیسم تروبادورها (۱۰). هنوز در اروپا، صدها جلد کتاب قضایى در مورد ساحرگى، تشخیص دروغین آن از حقیقى اش و نیز کافر اعلام کردن ملخ ها و دیگر آفات نباتى رایج بوده و وجود دارد (۱۱).

هرگاه کسى در خواب عسل بخورد آن را پیش گویى از توفیق و دستیابى به عشق و ثروت و دارایى مى دانند یا ساختن، خوردن، داد و ستد بستنى براى فرد را نشانه و دلیل احساس قناعت، رضایت و خرسندى او در زندگى مى دانند یا در خواب، دیدن منظره شلوغ هواپیما را نشانه و علامت میل و آرزوى آزادى و سفر کردن، مى دانند. دیدن هواپیماى خالى، ویران و متروک را پیش گویى از این پیشآمد مى دانند که طرح و برنامه اى سفر شخص تغییر مى کند و یا به تأخیر افتاده و مى افتد. ازدواج و جشن عروسى در خواب نشانه اى از وقوع مرگ در میان اعضاى فامیل است و نیز خرافات در مورد حرف m و z و نیز استفاده از داروهایى که محبت و دوستى را میان دو نفر بیش تر مى سازد و یا این که فرد را در امتحانات دانشگاه و مراحل آموزش موفق نموده و ارتقاى شغلى و درآمدى اش را تأمین مى کند.

ارتباط با آدمهاى فضایى و اثرگذارى آنها بر سرنوشت آدمیان زمینى
کارل ساگان ستاره شناس معروف در سال ۱۹۹۶ کتابى با نام (دنیا جن زده، علم، شمعى در تاریکى) نوشت که در آن به وجود بشقاب پرنده (یو، اف، او) و درمان معجزه آساى بیمارى لاعلاج و بسیارى از ادعاهاى شگفت انگیز غیر قابل اثبات مى پردازد. پیش گویى و تعیین قطعى و یقینى سرنوشت آتیه انسانها به وسیله مهندسى ژنتیک و شبیه سازى انسان و در انگلستان شمار زیادى از مجله ها، پاسخ گویى به گرایشهاى مختلف در عرصه پیش گویى و غیبدانى هستند و در آمریکا در دهه ۶۰ بیش از ۱۰۰۰ نشریه با ۲۰ میلیون خواننده، ستونهاى طالع بینى و کف بینى داشتند.

خانمِ نخست وزیر اسبق فرانسه (ژوسپین) نزد کف بین مى رود تا از انتخاب شدن همسرش براى دوره بعد نخست وزیرى اطلاع یابد و… (۱۲). این نمونه ها که اندکى از بسیارند، بخشى از ذهنیت و وضعیت جهان مدرن و امروزى را مى نمایانند و در همه آنها از یک سوى آینده نگرى، پیش بینى و پیش گویى موج مى زند و از سوى دیگر در آن پیش گوییها، تعیین شدگى تقدیر رفتارها و رویدادها با ساز و کارى ترسیم و تصویر گردیده است که تکیه گاه و مبناى منطقى، عقلى و دینى ندارد یعنى رویدادها و رفتارها به علتها و سببهایى پیوند داده شده است که یا چنان عاملهایى وجود ندارند و یا این که این پدیده ها، رفتارها و رویدادها از آن عاملها و علتها برنمى آیند و برساخته آنها نیستند. به این ترتیب اشتیاق و انگیزه آینده نگرى که در جهان مدرن و پیشرفته امروزى بیش از هر زمان دیگر گسترش یابیده و اوج گرفته است (به جهت توانایى و ابزارهاى لازم) به گسترش و تولید خرافات و پیش زمینه هاى رویش آنها در صورتى که سطح و سقف خرد معرفتى و ابزارى درست تفسیر و مدیریت نگردد، یارى رسانده و به آن مى انجامد.

۵. پیوند قدرت و سود با خرافات از دیگر سببها و ساز و کارهایى است که در فرآیند زایش و رویش خرافه نمى توان آن را نادیده انگاشت. این عامل در گذشته بوده و در حال و آینده نیز همچنان حضور فعال خواهد داشت. با توجه به این که در هر مرحله و عصرى، چهره، زبان، عناصر و ساز و کار خرافات ناسان و سازوار با همان عصر است.

زرسالاران و زورمندان جهت دستیابى به سودها و هدفهاى خود، بیش تر به ساز و کارهایى از گونه زیر روى مى آورند:
۱. پدیدآورى ترس و ناامنى در افراد جامعه.
۲. اضطراب و تشویش در اجتماع.
۳. دامن زدن به نا امیدى به آینده و به بن بست رسیدن.
۴. بزرگ نمایى کمبودها و نیز عامل تهدید و… .
البته گاه گاهى و در حالتهایى هم به ساز و کارهاى مخالف آن چه گفته شد، تمسک مى جویند و پناه مى برند. بنابراین گزینش راهکارها به تبع ایستارهاى رساننده به هدفها انجام مى گیرد. گرچه در هر دو ایستار و سیاستهاى سازوار با آن دو زمینه و بستر زایش و رویش خرافات وجود دارد ولیکن در ایستار و ساز و کارهاى پیش گفته این زمینه پررنگ تر و آماده تر به نظر مى رسد چون در این چگونگى، شخصیت روانى و اجتماعى افراد و در پى آن جامعه به هم پیوستگى و هماهنگى را از دست مى دهد و یا بسیار شکننده مى شود. اعتماد فردى و جمعى کاهش یابیده و بى فروغ مى گردد. به طور طبیعى در این حالت بحرانى، توان تصمیم گیرى، مدیریت و برنامه ریزى بر اساس ساز و کارهاى عقلانى؛ گنجایى و منابع انسانى، مالى، علمى و فنى و… از افراد جامعه گرفته مى شود و مردم بیش تر انتظار رویداد معجزه و اثرگذارى عامل و نیروى غیرعادى را در بیرون رفت از چنین بحرانى مى برند و به گونه اى این حالت، چنین انتظارى را به وجود مى آورد. روشن است که در این چنین وضعى، پناه بردن به خرافات، یکى از گزینه ها و پاسخهاى قانع کننده و آرام بخش مردم است و در آن سوى، دولتها و صاحبان زر نیز که به خوبى از این حالتها و زمینه ها آگاه هستند در راستاى برآوردن هدفها و سودهاى خویش، فرایند زایش و رویش خرافات را در جامعه، تقویت و توسعه مى بخشند.

گویند: در دوران امیرکبیر در میدان گاوکشان یزد [یا تبریز] گاوى از دست قصاب فرار مى کند و در آن سوى میدان به بقعه صاحب الامر، پناه مى برد. قصاب در پى اش رفته تا او را از پناه بیرون آورد. بدین منظور تلاش زیاد نموده و گاهى از دم و گاهى از پاى و گاهى از سر و گردن گاو گرفته و با زور و فشار تمام مى خواهد آن را با خود ببرد. در این کشاکش، نیروى قصاب تمام و قلب اش از تپش باز مى ایستد و مى میرد. مردم هنگامى که این حادثه را مى بینند و مى شنوند در میدان مى ریزند و مى گویند این گاو مورد تآیید صاحب الامر واقع شده است و از آن پس مردم به بوسیدن و لیسیدن آن پرداخته و هر چیزى گرانبها و ارزشمند که داشتند مى آوردند و بر پشت و گردن و صورت گاو مى آویزند و حتى بول و غائط اش را نیز مبارک و پاک مى دانند و… این خبر و جریان به گوش کاردار سفارت انگلیس در ایران مى رسد و او نیز بدون اتلاف زمان این حادثه را به اطلاع مقامات بلند پایه کشورش در انگلستان مى رساند. 

مسئولان مدرن انگلیس با این پدیده خلاف عقل مدرن نه تنها برخورد بازدارنده نکرده بلکه به شدت از آن استقبال مى نمایند و بدین منظور چلچراغ بسیار گرانبها و قیمتى را به ایران فرستاده تا به آن گاو هدیه [به تعبیر ما وقف] نموده و در شمار املاک حیوان قرار گیرد.)

این جریان به روشنى دست سیاست و قدرت را در گسترش خرافات به نمایش مى گذارد.

سایه خدا دانستن شاه و سلطان در روى زمین براى به بند کشیدن و ناآگاه نگهداشتن مردم، قربانى کردن آدمیان در پیش پاى شاه، جهت بیمه عمر سلطنت، دیدن چهره سلطان در مهتاب، همراهى و دربر گرفتن و حمایت هاله اى نورانى، مقدس و الاهى از شاه در مجالس و… خرافاتى است که از سوى دستگاه قدرت براى دوام قدرت شاهان و زورگویان تولید و توزیع شده و مى شود.

در دوران صفویه، قاجاریه و رژیمهاى بعدى، گاه و در جاهایى از سوى دستگاه قدرت، سیاستهایى به کار بسته مى شد که اعتماد به خرد و دامنه آن را محدود و سست مى کرد به طور طبیعى این روش به وضعیتى مى انجامید که از نادانى و احساسات مردم به سادگى در جهت منافع قدرت استفاده مى شد و با گستراندن خرافات و افسانه هاى خرافى بر مشروعیت حاکمیت مى افزود. تجربه تاریخى و آثار برون آمده از آن دورانهاى پیشین، سر نخهایى از خرافه گستریها را بازگو مى نمایاند.

بازار خرافات پس از حادثه ۱۱ سپتامبر و فروریزى برجهاى دوقلو، گرم تر و پررونق تر گردید. دیدن صورت شیطان در دود و آتش ناشى از سوختن برجها، اهمیت یابیدن و سرنوشت ساز شدن عدد (۱۱) و ارتباط دادن و پیدا نمودن بسیارى از حوادث با آ، مثل این که کد بین المللى بین عراق و ایران ۱۱=۱«۱«۹ است. نیویورک یازدهمین ایالت اضافه شده است و انگلیسى ۱۱ حرف دارد و اولین هواپیماى اصابت کرده به برج، شماره ۱۱ داشته است و نیز تقویت و گسترش باور به پیش گویى پیشگوها؛ چنانکه در کم تر از ۱۲ ساعت پس از حادثه، نامه هاى الکتریکى فراوانى بین مردم رد و بدل گردید که همه به درستى پیش گوییهاى نواستراداموس اقرار کرده بودند.

اینک و امروز گفته مى شود که با علم و تکنولوژى مدرن، مى توان تمامى شرور جهان را علاج کرد و با مهندسى ژنتیک و فرآیند شبیه سازى انسان، نسل آتیه بشر، همه آدمهاى فوق العاده هشیار، پراستعداد، مبتکر و خلاق، خیرخواه و نوع دوست خواهند گردید و ارتش جهت حفظ صلح بین المللى مجهز به چنین آدمهایى مى شود.

و نیز در غرب مدرن و پیشرفته امروزى, شبکه هاى تلویزیونى برنامه روان شناسى را پخش مى کنند که کار ویژه اش به گریه انداختن مردم است و ارائه آموزشهایى که آدمها را به فراسوى زمان مى برد و با تبدیل شدن جسم مادى و عنصرى او به موج, قدرت نفوذ در هر چیزى را پیدا مى کند. فروش و تولید اشیاء, افسونها و طلسمهایى که خوشبختى و سعادت را برآورده مى سازند و نیز موسسه ها و انجمنهایى که با گرفتن پول و یا حق عضویتهاى کلان و هنگفت از مردم، مدعى هستند که آنان را بر اسرار کیهان، غیب، امور و نیروهاى نامرئى آشنا و مرتبط مى سازند.

در تمامى موردها و نمونه هاى خرافه که در بالا اندکى از آنها بازگو شد، رد پاى علم و تکنولوژى نیز به گونه اى در آنها دیده مى شود. برآیند استفاده سوء و نادرست سیاستمداران قدرت پرست و صاحبان شرکتهاى بزرگ، تاجران و سرمایه داران سودجو و ثروت اندوزان بى درد، از دانش و تکنولوژى، سرچشمه گرفته از نادانى و نیاز مردم است.

۶. رقابت که یکى از مؤلفه هاى جهان مدرن امروزى است, هم بمثابه پیش زمینه دانش و فن آورى و هم چونان لوازم و تبعاتى, بویژه مدیریت آن دو نیز مى تواند در مواردى به زایش و رویش خرافات بینجامد و این به طور معمول از سه سوى ممکن است:

۱. رقابت همیشه همراه با هیجان و نگرانى است و این حالت روانى بسى زمینه ساز رشد و پرورش خرافات است؛ زیرا افراد در این حالت روانى به آسانى باورها و رفتارهاى خرافى را پذیرفته و به آن روى مى آورند و همانا آن را آسایشگاه و آرامشگاه خویش مى یابند.
۲. در فرآیند رقابت, پیروزى بر حریف و رقیب از شمار چشم اندازها و هدفهاى اساسى آن شمرده مى شود.
۳. جبران ناکامیها از دیگر لوازم رقابت است. این دو سوى اخیر نیز زمینه نفوذ و چنگ زدن به خرافات را در مقام رفتار و باور فراهم مى سازد. چون هم به عنوان ابزار و هم بمثابه مرجع آرامش زا و اعتمادساز در فرآیند دو حالت اخیر کاربرد دارد.

قدرى عمیق تر و بامعنى تر، اسطوره ها [خرافه ها] تجسم پندارگونه احساساتى است که ندانسته بعضى افراد براى تقلیل رنج و اعتراض بر امور نامطلوب و غیرعادلانه که در سازمانهاى قبیله یا جامعه خود مشاهده مى کنند، بیان مى نمایند… که چون آن را کراراً نقل کنند و پیاپى بازگویند یک نوع آرامش فکرى در ذهن آنها ایجاد مى کند (۱۳). به این ترتیب، خرافات در جهان علم و فن آورى نوین نیز از ناحیه پاره اى از تفسیرها، رویکردها، پیامدها و کاربردها و… ممکن است روى دهد.

هویت یابى
انسان امروزى به شدت در پى هویت یابى، آن هم هویتهاى فراگیر و ماندگار است. هرچند در انتخاب روش و یا مرجع تأمین کننده آن ممکن است به خطا روند و در این زمینه به شیوه ها و ابزارهاى گوناگونى روى آورده و به تجربه آنها مى پردازند. در این میان از دو عامل و عنصر هویت ساز, یکى دین (به گفته بعضى از دانشمندان قرن ۲۱، قرن دین و زنده شدن گرایشهاى دینى ـ مذهبى و معنویت گرایى است) که در مردم پیشرفته امروزى براى پناهگاه مطمئن هویت، به جست وجوى آن برخاسته اند: شوق خداجویى سبب شرکت هرچه بیش تر مردم در تظاهرات مذهبى شد و به همین ترتیب، بر میزان توجه آنان به مسائل مذهبى، چه به طور فردى و چه از لحاظ اجتماعى افزوده شد. این امر، بدون شک مشهودترین رویداد دو دهه هفتاد و هشتاد در آمریکا است و اگر بگوییم که این جریان مى رود تا همه جامعه آمریکا، رفتار مردم و فرهنگ کشور را در سالهاى آینده این قرن تحت تأثیر قرار دهد، حرفى به باطل نگفته ایم (۱۴).

و دیگرى ایدئولوژى و جهانگریهاى بشرى است. البته رویکرد به این دو عامل در این بخش از جستار حاضر همانا از زاویه خرافات و نسبتى که زایش و رویش خرافه در بستر آنها پیدا مى کنند، مى باشد.
اول. دین: در درازاى تاریخ پاره اى از مولفه هاى ساختارى و کارکردى ادیان به گسترش و تولید خرافات در جامعه یارى رسانده است. این نسبت در مورد پاره اى از دین ها برمى گردد به ویژگیهاى درونى و ساختارى آنها اما در مورد پاره اى دیگر مثل دین اسلام، مربوط به تفسیر و فهم خاصى از دین مى شود ولیکن در مجموع رویش خرافات همانا برمى گردد به تفسیر و فهم دینى از مؤلفه هاى ساختارى و کارکردى دین, که مهم ترین آنها به شرح زیر است:

۱. باورها: در ادیان، باورهاى مشترک و اختصاصى وجود دارد که بیش تر در فرآیند فهم و تفسیر ویژه اى که از آنها انجام مى گیردف صورت خرافى گرفته و در مقام رفتار به گسترش خرافات دامن مى زند. تقدس گرایى و مقدس شدن بعضى از امور، دخالت عوامل و نیروهاى فوق و فرابشرى، به طور پیوسته یا گسسته در آدم و عالم، معجزه و پدیده ها و رویدادهاى شگفت انگیز و غیرعادى [مشترکات]، ارواح گرایى، اعتقاد به سحر و جادو و طلسم و تفأل [اختصاصى] و… از امورى است که در ادیان به گونه هاى اشتراکى یا اختصاصى دیده مى شوند.

جان بى ناس در کتاب معروف خود: تاریخ جامع ادیان، شمار مشترکات ادیان را (۱۱) چیز مى داند که امور پیش گفته نیز, از آن جمله اند. (۱۵)

افزون بر این، وى بسى فراتر گام برمى دارد؛ از یک سوى خرافه و افسانه را از مشترکات مى یابد و از سوى دیگر، گویا به پندار او تمامى مشترکات از جمله افسانه ها و خرافه ها از ویژگیهاى ذاتى و درونى ادیان است نه این که مربوط به تفسیر و فهم دینى بوده باشد.

البته یادکرد دو نکته لازم به نظر مى رسد:
یکى این که همه آن امورى که جان بى ناس, از مشترکات خوانده است, چنان نیست. در مَثَل در اسلام افسانه و جادو مورد انکار واقع شده است.و دیگر این که: این مشترکات و اختصاصات در مقام فهم و معرفت دینى نمود مى یابد.

به طور طبیعى این گونه باورها, به زایش و رویش خرافه ها در جامعه, یارى رسانده و مى رساند. در مَثَل, دخالت عاملها و نیروهاى فوق بشرى, به طور پیوسته در کار عالم و آدم این ذهنیت را تولید و تقویت نموده و مى نماید که انسان در تعین سرنوشت و آینده خویش و در پدیدآورى دگرگونیهاى محیط پیرامونى هیچ سهمى ندارد. رهیافت چنین ذهنیتى, همانا یکى تعطیلى خرد آدمیان; همان ارزش مندترین موجود نزد خداوند و نقش آفرین ترین عامل در فرآیند حیات بشرى است. و دیگرى از بین بردن حس مسؤولیت پذیرى و پویش در پیوندها و پیوستگیهاى اجتماعى است. روشن است که تعطیل شدن خرد و تنبلى و نابودى مسؤولیت پذیرى, بهترین مجال براى خرافه گرایى است و در اساس, خرافه ها در چنین بستر و زمینه اى مى رویند و رشد مى کنند.

واجب بودن پیروى از امیر و پادشاهِ ستمگر و فاسدى که دستش به خون مردم آغشته است و براى حفظ و ادامه قدرت اش, هماره به زدن و دشنام دادن و حقیر و پست شمردن مردم و غارت اموال و دارایى آنان مشغول است. و نیز واجب بودن به جماعت خواندن نماز, به امامت هر امامى, خواه فاسق و خواه عادل (۱۶) و نیز دم بر نیاوردن, حرکت و قیامى نکردن, نهضتى به راه نیانداختن و روشنگرى نکردن در برابر ظلم, نادیده انگارى آزادى, عدالت, حقوق, دین و اخلاق و معنویت و همه ارزشهاى انسانیت که انبیاء الهى و پیشوایان راستین دین, به خاطر آنها رنج برده و سختیهاى جانفرسا کشیدند, آن هم به امید این که روزى موعود خواهد رسید و در آن روز, همه چیز راه اصلاح خواهد پویید و اکنون تکلیفى متوجه ما نیست و…۷۱(۱۷) همه خرافاتى است که در اثر مقدس ساختن امور نامقدس, تعطیل نمودن عقل و خرد آدمى, نابودى مسؤولیت پذیرى و انتظار ویرانگر, دخالت عوامل و نیروهاى فوق بشرى با ساز و کار غیرعادى و طبیعى, در جامعه و فرهنگ دینى به وجود آمده بودند و هر از گاهى باز احیا نیز مى شوند.

۲. پاره اى از تفسیرهایى که از مفاهیم و آموزه هاى دینى چون قناعت, قیامت, زهد, تقوا, دعا, توکل, انتظار, صبر, ولایت, کرامت و… انجام گرفته و بویژه هنگامى که آن صورتها به سیرت اجتماعى درمى آیند و چونان هنجارها عمل مى کنند, تیپ یا تپیهاى شخصیتى و حتى جریانهایى را به وجود آورده و مى آورند که رویش خرافات در آن تیپها و زایش خرافه از آنها بسى فراهم است. شخصیتهاى متعصب, روان رنجور, درونگرا و انزواطلب, تیپهاى شخصیتى اند که به طور معمول برساخته هاى چنان تفسیرهایى هستند. از سوى تحقیقات و آزمون هاى روانشناسى (شخصیت ـ اجتماعى), جامعه شناختى و حتى مردم شناسى نشان داده و ثابت کرده است که چنین تیپهاى شخصیتى از دیگر تیپها, خرافى تر اند و زمینه رشد و پرورش خرافات در میان آنان بیش تر است. در جامعه امروز ایران, تیپهاى متعصب و درونگرا, مجالسى را تحت عنوان مذهب و دین برپا مى دارند که بروندادش جز توهین و سب شخصیتها بیش نیست, در حالى که این عمل با دستورها و اصول بیان شده در قرآن و اسلام ناسازگار مى باشد.
و با این گونه خرافات, چهره نورانى, ظلم ستیز, انقلابى, اصلاح طلب و خردورز شیعه را تاریک و سیاه جلوه گر مى سازند.

و یا مجالسى برپا مى شود و در ظرف بسیار کوچکى آب گوشت تهیه مى گردد که به طور طبیعى تنها براى سه تا چهار نفر بسنده است, ولیکن جمعیت بس بزرگى را پذیرایى و از همان آب گوشت به همه مى دهند و کم نمى آورند.

با الگوگیرى از کارى که پیامبر(ص) در آغاز دعوت به اسلام انجام داد و مى گویند: این, به جهت نظر خاص امام زمان(عج) است. گویا امام زمان(عج) به این ظرف توجه ویژه اى داشته که با آب گوشت بسیار کم, جمعیت انبوهى سیر شده اند. مردم نیز به این باور هم رسیده بودند! تا این که کشف مى گردد به این ظرف کوچک از جاى دیگر, پیوسته آب گوشت افزوده مى شده است. یا شمارى بین مردم پراکنده بودند که امام زمان(عج) در ساعتى از شب به منزلى وارد مى شود و از یکى از اتاقها, مى گذرد. جمعیت زیادى وارد همان اتاق مى شوند و در انتظار امام لحظه شمارى مى کنند. یکباره بوى بسیار خوشى به مشام همگان مى رسد و همزمان چراغهاى اتاق خاموش شده و گفته مى شود آقا آمدند و مى خواهند بگذرند. صداى گریه و مویه مردم بلند مى شود و تا دقایقى ادامه مى یابد, سپس چراغها روشن شده و مى گویند (آقا) برگشت و این بوى خوش آثار وجود نازنین ایشان است. تا این که بعدها روشن مى شود از کانال کولر, بوى خوشى را در فضاى اتاق افشانده اند. به این ترتیب, در اثر کج اندیشى و کج فهمى از آموزه هاى رستاخیزى و پویا, برون زا و اجتماعى دین, رفتارها و جریانهاى خرافاتى را مى سازند که برآیندش همان محدود و بسته شدن شخصیت آدمیان است.

از دهه هشتاد بدین سوى, در ایالات متحده آمریکا, که یکى از پیشرفته ترین کشورهاى صنعتى جهان و فرازگاه و فرودگاه جامعه مدنى و نظم دموکراسى (به گمانى و در انگاره اى) به شمار مى رود, بر اساس آموزه هاى دینى (مسیحیت) بویژه باور به آخرت و حیات جاویدان و پایان جهان و نیز شرایط اجتماعى ـ فرهنگى جامعه, نهضتهاى جدید مسیحى شکل مى گیرد که به گونه اى تعصب و درونگرایى در رفتار و تعاملها و خرافات در باور و کردارشان موج مى زند. (سرواى والیسم) یکى از این نهضتهاست که باور دارد فیض الهى و رستگارى کاملا فردى و غیر درخور سریان دادن آن به دیگران است. خیر و سعادت عمومى دست نیافتنى است و هیچ کس نمى تواند و حق ندارد در پى خیر عموم مردم برآید و از ناداران و ناتوانان دست گیرى کند و با گروه هاى دیگر تعامل داشته باشند.

(مسیحیت بنیادگرا وجوه مشترکى با فِرَق مذکور دارد. نخست اندیشه آخرت نگرى یا عنقریب پایان گرفتن کار دنیاست… و بعد مسأله ادامه حیات ـ یا بهتر بگویم وسوسه باقى ماندن ـ است; همان چیزى که پیش تر تحت عنوان (سرواى والیسم) از آن نام بردیم… در این جا نیز مى بینیم… که زیست گرایى, خودنگر شده و در لاک خویش فرو رفته است, تمایلى به پیوند با گروه هاى دیگر نشان نمى دهد, دست گیرى از ضعفا را خوار مى شمارد, و رستگارى کسانى را که متعلق به گروه, سازمان یا کلیساى آنان نیستند, بى اساس مى داند. 

به اعتقاد این نهضت, رستگارى عمومى غیرممکن است, زیرا تنها آنان که فعالانه براى خودشان کار مى کنند و مى خواهند از این طریق رستگار شوند, نجات خواهند یافت… فیض را موضوعى فردى مى داند که کسى بدان نائل مى شود و نمى تواند آن را به دیگران اعطا کند… به اعتقاد یک سرواى والیست, به هنگام بروز واقعه اى چنانچه ایجاب نماید سلاحها به کار مى افتند, تا از ورود دیگران به پناهگاه او جلوگیرى کنند… . مواد غذائى نباید در اختیار کسانى قرار گیرد که از پیش به فکرش نبوده اند… مى بینیم که بار دیگر, اندیشه قریب الوقوع بودن آخرت از طریق فرهنگ سرواى والیسم مورد قبول قرار مى گیرد. (۱۸) روشن است که باور به فیض فردى و رستگارى فردى و انتقال ناپذیرى آن به دیگران ـ عموم و زیست گرایى خودنگر و نیز رفتارها و داد و ستدهاى بسته بندى شده بالا, همه خرافاتى است برآمده و برساخته انزواطلبى, تعصب و درون گرایى نهضت مذهبى ـ دینى یاد شده است.

۳. بخش دیگرى از دین, که به گونه اى خرافه پرور و خرافه پذیر است, پاره اى از احکام, شعائر و آداب دینى است. در باب احکام, بویژه در مورد اسلام, حوزه مباحها و تا حدودى مستحبها, بیش تر به این آفت و آسیب گرفتار آمده و مى آیند. چون در حوزه واجبات و محرمات, میزان دغدغه, دقت, احتیاط و باریک بینى علما و محتهدان و اسلام شناسان و خود مردم مؤمن, بسى فراوان بوده و هست که زمینه ابتلاى به ویروس خرافات را به طور چشمگیرى کاهش مى دهد. ولى در حوزه مباحها و مستحبها و شعائر و آداب چنین دغدغه, دقت و منطقى, کم تر دنبال شده و مى شود, به همین جهت آفت پذیرى و آسیب زایى آنها بیش تر است. متأسفانه در دوره هاى مختلف, و بویژه در دوران معاصر و مدرن امروزى, همین بخش از دین, در بین مردم بیش تر برجستگى یابیده و استقبال مى گردد. و در روانه تاریخ دین نیز, همین بخشها خرافه زا و خرافه پذیر بوده است. آداب و شعائر مراسم عزادارى, عروسى, مسافرت, ولادت فرزند, صدقات و… بیش تر این امر را به نمایش مى گذارند.

توسل به قدیسیان و انحصار صدور جواز ورود به بهشت از سوى آنان و رستگار شدن از طریق غسل و روغن مالى در مراسم ویژه.

پارس سگ, باریدن باران, ریختن نمک و بیرون آمدن انگشتر نامزدى از دست عروس در شب زفاف و عروسى که برابر با بدبخت شدن عروس خانم دانسته مى شود.و یا شیطان گروى که براساس آن شیطان برابر برنامه اى از قبل تعیین شده از خانه دروغین اش برآمده و براى ایجاد شرارت ویرانى به کالبد انسانى نیاز دارد و بدین منظور, گاه در بدن سیاستمدار و گاه در بدن طفل یا بزرگ وارد مى شود و هرگاه آن کالبدها از بین رفت, دست شیطان از اذیت آدمها کوتاه شده و دوباره به زندان باستانى اش برمى گردد و در انتظار فرصت دوباره مى ماند. (۱۹) و… از خرافات در مسیحیت غربى است که هم اکنون نیز ادامه دارد. 

همچنین کسانى هستند که در طول سال از انجام محرمات الهى دریغ نورزیده و در کار پایمال نمودن حق مردم هستند, اما در ایام عاشورا و تاسوعا از همه بیش تر به سر و صورت مى زنند. گویا از دین رسیده است که این عزادارى, پالایش از هرگونه آلودگى است. بى خبر از آن که, این باور خرافه اى بیش نیست. چون روشن است دینى که مى گوید در مقام اداى حقوق, باید نخست حق الناس داده شود و آن گه حق اللّه. خدا نخواسته بدون رضایت آنان از حقوق شان بگذرد و عفو کند و این را در اختیار خود مردم گذارده است که از حق خود درگذرند یا نه. پس اسلام, به هیچ روى, این نگاه, تفسیر و برداشت را از تعالیم خود روا نمى داند. و نمى پذیرد.

کسى نماز نخواند, روزه نگیرد, حج نگزارد و… اما بخواهد با به سر و سینه زدن در روز عاشورا و… اینها را جبران کند زیرا کسى که نماز نخوانده و روزه نگرفته و حج نگزارده باید آنها را انجام دهد و با هیچ کار دیگر نمى تواند آنها را جبران کند و… به سینه زدن و سوگوارى کردن براى امام حسین(ع) اشک ریختن, ثواب دارد; اما جبران بى نمازیها و روزه نگرفتها و… را نمى کند. یا براى پاک شدن از گناه باید توبه کرد و آن گناه را تکرار نکرد, نه این که گناه را تکرار کرد به امید آن که با سینه زدن و عزادارى, انسان گناه آلود را بسان روزى که از مادر متولد شده پاک کند!

در اندونزى, هر سال در (بنگکولو) در عزادارى امام حسین(ع) مراسمى با نام شستن انگشتان انجام مى گیرد. در این مراسم از طلا یا برنز و برنج نمادى از پنج انگشت, مانند دست انسان مى سازند و با آب لیمو مى شویند. و باور دارند که این دست داراى عنصر مغناطیسى و نیروى فوق بشرى است (۲۰). سرایدن و خواندن اشعار کفرآلود, داستان پردازیهاى دروغین نسبت به رویدادها و شخصیتهاى دینى و تاریخى و… همه از شمار خرافاتى اند که در دامنه شعائر, مناسک, آداب, مستحبات و مباحات رویش و زایش داشته اند.

امروز بر علماى راستین است که در برابر آن بایستند و چون محقق کرکى که قصه خوانى را در این باب به خاطر همان خرافات تحریم کرد, (۲۱) حکم به حرمت آنها صادر کنند. چون خرافات ویران گرترین دشمن دین است که آن را از درون نابود مى کند. به گفته ولتر:

(خرافات بدترین دشمن عبادت حقیقى خداوند متعال است… . خرافات مانند افعى به دور مذهب پیچیده است, ما باید سر این افعى را بکوبیم بى آنکه صدمه اى به مذهب برسانیم. (۲۲)

به این ترتیب, به این نتیجه مى رسیم که رویش خرافات در ساحتهاى گوناگون دین مربوط به معرفت و فهم نادرست دین, در همان ساحتهاست. و راهکار سالم سازى و زدودن خرافه ها از ساحت دین نیز, همانا برمى گردد به فهم و معرفت روش مند, عقلانى و منطقى دین.

دوم. ایدئولوژى: یکى از ساز و کارهایى که جهت ترسیم موقعیت انسان در جهان مدرن و فرآیند زیستن و سامان مندى پیوندها و پیوستگیها, و نیز تعریف و تصویر هویت آدمیان کاربرد دارد, همانا ایدئولوژیها و مکتبهایى است که از سوى انسانها ساخته و عملیاتى مى شوند. به طورى که گویا از ویژگیهاى آن به شمار مى رود. اندکى درنگ در حجم ایدئولوژیها و مکتبهایى که در ۴۰۰ سال اخیر در حوزه هاى مختلفى زیستى به وجود آمده اند, و مقایسه آنها با ایستارهاى پیش از آن, گواه روشنى بر این واقعیت است.
ایدئولوژیها و مکتبها به گونه هاى زیر ممکن است به تولید و توسعه خرافات کمک کنند:

۱. از ناحیه مدعا و محتوا. ایدئولوژیها و مکتبهایى که ادعاى برترى و بهترى در تمام ساحتهاى زندگى را نسبت به رقبا و یا همگنان دارند, راه و شیوه تکامل و توسعه و پیشرفت را همان مى دانند که خود معرفى و عرضه داشته اند و بازماندگان از این راه و رسم را غریبه, طفیلى و در نهایت بیرون از دائره انسانیت مى خوانند. 

یک گزینه را پایانه انتخاب بشر مى دانند و بس. به طور طبیعى چنین ایدئولوژیهایى, از آن جایى که هیچ گاه لباس واقعى و بیرونى به تن نخواهند کرد و اساس عقلى, تجربى و تاریخى نداشته, ارزشها و روشهاى شان, وعده هاى داده شده را چنانکه ادعا کرده اند, کار را به سامان نخواهند رساند. گذشته از آن که خود این ادعاها افسانه اى بیش نیست, سبب مى شود تا پاره اى از ارزشها و مفاهیم خویش را به صورت شىء مقدس درآورده و ذهنیت سنگواره اجتماعى را نسبت به آنها به وجود بیاورد. مانند پیشرفت, توسعه, برابرى, آزادى, عدالت, امنیت, حقوق و… که از سوى طبقه بورژوا, سرمایه دارى لیبرال, نئولیبرالسم, لیبرال دموکراسى, سوسیالیسم و… چنان حالت و هویتى پیدا کرده اند. و گویا ارزشها و نیازهاى حقیقى آدمیان, جز از سوى آن ایدئولوژیها برآورده نخواهند شد. و در چنین فضا و ذهنیتى, خرافه ها حتى نسبت به باارزش ترین چیزها زایش و رویش مى یابد:

(خرافه هاى مربوط به آزادى و برابرى, صرفاً نتیجه نه, و بلکه تا حدى عامل بى نظمى کلى و عمومى است. زیرا هرکدام به شیوه خود عصیانى علیه سلسله مراتب و ارزشهاست و چون در اصل از دو انگیزه والاى انسان ناشى شده و بعد به راه بد افتاده اند از همین رو بس خطرناک اند.(۲۳) و مهم ترین خطر و یا خطرآفرینى, همانان دو خرافه بس کشنده و ویران گر زیر است که در روانه چنان ذهنیت بر هویت یابى خود را تحمیل و نشان مى دهد.

یک. هرکه همانند مانیست و در سپهر ایدئولوژیکى ما گام برنمى دارد و رفتار, گفتار و کردارش برساخته و برآمده از ایدئولوژى نیست, پس واقعى و حقیقى نیستند و حق زیستن و انتخاب نمودن, تصرف و تملیک, دارا و دانا شدن و… را ندارند. این تصویر مجازى از شیوه زیستن و هویت یابیدن, بدترین خرافه قرن ۲۱ است که نئولیبرالیسم حاکم مبلغ و مجرى آن به شمار مى رود.

دو. اختیارزدایى و تقلیدزایى, نابود کردن خردورزى به وسیله خرد (عقل علیه عقل), خرافه دیگرى است که از آن مى روید.

۲. فهم نادرست. یکى از زوایایى که ایدئولوژى به زایش و رویش خرافات یارى مى رساند, در کنار نادرستى پاره اى از ایدئولوژیها, همانا کج فهمى و فهم ناصحیح از آنهاست. از شمار ایدئولوژیهاى نوین امروزى, مى توان از (فمنیسم) یاد کرد که کج اندیشیهایى درباره آن انجام گرفته است.

زنان در طول تاریخ در ساحتهاى مدنى, کیفرى, سیاسى, اجتماعى, اقتصادى, فرهنگى و… مورد تهاجم تبعیض جنسیتى و گونه هاى ستم و نادیده انگارى حق آنان, قرار گرفته اند. حتى تا نیمه هاى قرن بیستم, زن در قانون مدنى فرانسه حق تصرف و تملک در اموال و داراییهاى خود و نیز انتخاب شغل را به طور مستقل نداشت و همه در اختیار شوهر بود. و پس از ۱۹۶۵ استقلال زن در حقوق و حوزه هاى یاد شده به تصویب نهایى رسیده و جنبه اجرایى و عملیاتى یابید. 

این جفاها, ستمها, حق کشیها و طفیلى و سربار انگارى زنان, زمینه ساز ایدئولوژى و در پى آن جنبش زنان, به نام (فمنیسم) گردید. هرچند این ایدئولوژى صورتها و قراءتهاى گوناگونى برتابیده است, مثل فمنیسم مارکسیستى, لیبرالى, رادیکال, اسلامى و… اما به نظر مى رسد که همه در نقد ایستار گذشته و پیش نویس براى صورت و سیرت آینده زنان مشترک باشند. 

به طور دقیق در همین دو مرحله (نقد گذشته و پیش نویس آینده) پاره اى کج اندیشى و کج فهمى هاى (از) و (در) فمنیسم انجام گرفته است که برآیند و نتیجه آن, همانا یک سرى داده ها و نهاده هاى خرافى بیش نیست. به طور نمونه, فمنیستها رادیکال در مقام نقد گذشته بر این باورند که دانش و معرفت مردانه بوده است. و در فرآیند پیش نویس آتیه پیشنهاد مى کنند که این ایستار باید دگرگون گردد و وارونه شود. یعنى دانش و معرفت و شیوه هاى زیستى زنانه گردد. این پیشنهاد روشن ترین خرافه مدرن است که جهت دستیابى به هویت ویژه به آن پناه برده شده است.

چون هیچ مبناى علمى, عقلى و دینى ندارد و براى آن نمى توان یابید. و از سوى دیگر علتها و سببهاى جامعه شناختى, روان شناختى و معرفت شناختى زایش و رویش خرافات مانند تعصب, انزوا, درونگرایى, کمبود و… در فرآیند یاد شده حضور و اثرگذارى روشن دارند. در متن زیر خرافه پیش گفته بازتاب یافته است:

(یکى از اقسام خرافات رایج و فراوان در فمنیسم رادیکال پذیرفتن این است که بخش بزرگى از علم, همانا راه و شیوه مردانه معرفت است. یعنى علم روش شناخت مردانه است. اشتباه علم این است که در آن عقل برتر از عاطفه و احساس, عینیت گرایى برتر از ذهنیت گرایى, میکانیک گرایى برتر از ارگانیک گرایى نشسته است. و همه چیز براى پیدایى علم و دانش زنانه جدید و دلسوز که همه را وارونه و برعکس مى خواهد, فراهم است. (۲۴)

نتیجه:
با وجود این که علم و تکنولوژى مدرن, مکتبهاى فلسفى و فکرى نوین در زدودن جهل و نادانى, تولید و پیدایى روشهاى مناسب و کارآمد برداشتن بازدارنده ها و مدیریت بحرانهاى گوناگون, درمان بسیارى از نابسامانیهاى اجتماعى, شناخت و استفاده بهینه و بهره ورانه از عوامل و منابع زیستى و حیاتى و… بسى پیشگام و کامیاب بوده است, عوامل, ذهنیت و فرهنگ خرافه پرور را محدود و مهار نموده است; ولیکن هنوز نیز مجارى نفوذ و ساز و کارهاى روان شناختى, جامعه شناختى, مردم شناختى, معرفت شناختى, سیاسى و ایدئولوژیکى در جهان پیشرفته امروزى وجود دارند که به زایش و رویش خرافات یارى مى رسانند. که در این نوشتار, ساز و کارآنها به شرح, تحلیل, روشن گرى و بازگو گردید.

پى نوشتها:
۱. نهج البلاغه, شیخ محمد عبده, ج ۱/۱۹۱, دارالمعرفه ـ بیروت, صبحى صالح, خطبه ۹۹ .
۲. المیزان, علامه طباطبایى, ج ۱/۴۲۲, موسسه نشر اسلامى, قم.
۳. برگرفته از سایت WWW.Infidels.org/library/historical نوشتار آقاى M.Robert Green Ingersoll.
۴. جهان باز, برهانى در تأیید نامعیّنى گرى, کارل ریموند پوپر, ترجمه احمد آرام/۱۳۳, سروش, تهران, ۱۳۷۵.
۵. برگرفته از سایت WWW.Infidels.org/Library/historical.
۶. روان شناسى عمومى, سیروس عظیمى/۵۳۴ ـ ۵۳۸, صفا, تهران, ۱۳۷۲.
۷. B.f.Skinner.science and Behaviour. Neyork: Macmillen ۱۹۵۳.pp۳۵۰-۳۵۱.
۸. فلسفه سیاسى آیزیابرلین, جان گرى, ترجمه خشایار دیهیمى, تهران, طرح نو, ۱۳۷۹.
۹. Wendell Berry modern superstition. washington D.C: ciunterpoint۲۰۰۰.
۱۰ . اسطوره در جهان امروز, جلال ستارى / ۶۱, نشر مرکز, تهران, ۱۳۷۶ .
۱۱ . شگردها, امکانها و محدودیتهاى بحث با بنیادگرایان, شلایشرت هربرت, ترجمه محمدرضا نیکفر/۱۸۰, طرح نو, تهران.
۲۱. برگرفته از سایت: www.corsinet.com-Trivia
To dream of eating honey foretells that you will attain wealth and love. Eatingص makingص selling or serving ice cream suggests that you are feeling Contenment and satisfaction in your life.
Dreaming of a marriage or wedding is the sign of death in the family. If the marriage was between strangers then the death In dream the pertains to anot too close acquaintance or friend.
sight of a busy airport represents the desire for freedom and/or travel. If the airport is empty and desetred your owntravet plans will be will be changed our delayed.
و نیز ر. ک: روان شناسى خرافات, گوستاو جاهودا, ترجمه محمدتقى براهنى/۴۲ ـ ۳۰, نشر نو, تهران, ۱۳۶۳.
۱۳ . تاریخ جامع ادلیان, ناس, جان بى, ترجمه على اصغر حکمت/۲۶, آموزش انقلاب اسلامى, تهران, ۱۳۷۰.
۱۴ . خدا در آمریکا, فوریو کلمبو, ترجمه محمد بقائى (ماکان)/۲۴۲, حکمت, تهران ۱۳۷۱.
۱۵. تاریخ جامع ادیان/۱۳ ـ ۲۶.
۱۶. صحیح مسلم, ج ۶/۲۰, دارالفکر, بیروت.
۱۷. وسائل الشیعه, حر عاملى, ج ۱۱, کتاب الجهاد, باب ۱۳/۳۵ ـ ۴۲, مکتبه الاسلامیه, تهران.
۱۸. خدا در آمریکا/۲۲۶ ـ ۲۲۷.
۱۹. سلطه رسانه هاى صهیونیزم در آمریکا, زهرا سماواتى/۸۸, عروج, تهران ۱۳۸۳.
۲۰ . نشریه ایران ۲۸/۱۲/۱۳۸۳.
۲۱. صفویه از ظهور تا زوال, رسول جعفریان/۱۰۴, کانون اندیشه جوان, تهران.
۲۲. تاریخ فلسفه, ویل دورانت, ترجمه عباس زریاب/۲۱۹, علمى فرهنگى, تهران, ۱۳۷۳.
۲۳. باورهاى کهن و خرافه هاى نوین, لینگز مارتین, ترجمه کامیز گوتن/۶۰, حکمت, تهران.
۲۴. Roger sandall: science and superstition برگرفته از سایت:
www.culturecult.com/antiscience/superstition.
منبع: فصلنامه حوزه - شماره۱۵۱

چرا ثواب حضرت عبدالعظیم(ع) برابر با زیارت امام حسین(ع) است؟

پرسش: حضرت عبدالعظیم حسنی که بود و کجا می زیست و چگونه و در چه تاریخی به شهادت رسید؟

حضرت عبدالعظیم بن عبداللّه بن علی بن الحسن بن زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب، از بزرگان روات و علما و صاحب ورع و تقوا است و از اصحاب امام جواد(ع) و امام هادی (ع) و احادیث بسیار از ایشان روایت کرد. در منزلت و مقام وی آمده است که مردی از اهل ری به خدمت حضرت علی بن محمد النقی امام هادی (ع) رفت. حضرت پرسید: کجا بودی؟ او گفت: به زیارت امام حسین(ع) رفته بودم. امام فرمود: اگر قبر عبدالعظیم را که نزد شما است زیارت می کردی مانند کسی بودی که امام حسین (ع) را زیارت کرده باشد. (۱)

احمد بن خالد برقی می گوید: عبدالعظیم حسنی از دست حاکم و سلطان زمان خودش فراری شد و در خانه مردی از شیعیان در ری پنهان شد. در آن خانه عبادت می کرد و روزها روزه می گرفت و شب ها به عبادت می پرداخت و مخفیانه از خانه برای زیارت قبری که نزدیک محلّ سکونت وی بود، بیرون می رفت و می گفت : این قبرِمردی از فرزندان موسی بن جعفر است. کم کم خبر ایشان در بین شیعیان پخش شد و گروه گروه به دیدار حضرت عبدالعظیم می آمدند. شخصی از شیعیان پیامبر را در خواب دید که فرمود: مردی از فرزندان من نزد درخت سیب درباغ عبدالجبار بن عبدالوهاب دفن خواهد شد. حضرت عبدالعظیم مریض شد و بعد از مدتی فوت کرد و در جیب لباسش نوشته ای یافتند که در آن نوشته بود: من ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبداللّه بن علی بن الحسن بن زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب (ع) هستم. (۲)

حضرت عبدالعظیم از نوادگان حضرت امام حسن(ع) می باشد و از اصحاب امام جواد و امام هادی (ع) بود و عقاید خود را بر امام هادی (ع) عرضه داشت و امام او را تأیید کرد. مناسب است ما این روایت را نقل کنیم. شیخ صدوق (ره) و غیر ایشان از جناب عبدالعظیم روایت کرده اند که فرمود: بر آقای خودم، حضرت امام هادی (ع) وارد شدم. چون مرا دید فرمود: مرحبا به تو ای ابوالقاسم! تو ولیّ ما هستی. عرض کردم : ای فرزند رسول خدا! می خواهم دین خود را بر شما عرضه کنم. اگر مورد پسند شما است تأیید بفرمایید و اگر ناپسنداست راهنماییم کنید.

من عقیده دارم خدا، واحد و یگانه است و مثل و مانندی ندارد و جسم و صورت و عرض و جوهر نیست، بلکه پدیدآورنده اجسام و صورتهاست. پروردگار و مالک هر چیزی است. او مالک و صاحب هر چیزی است.

عقیده دارم محمد(ص) پیامبر و رسول و آخرین آنان است و بعد از او پیامبری نخواهد بود و تا روز قیامت دین آن حضرت اسلام خواهد بود و شریعت دیگری نخواهد بود.

عقیده دارم امام و خلیفه و ولیّ امر بعد از پیامبر(ص) امیرالمؤمنین (ع) و بعد از آن حسن (ع) و بعد حسین (ع) و علی بن الحسین و بعد محمد بن علی و سپس جعفر بن محمد و بعد موسی بن جعفر و بعد علی بن موسی و سپس محمد بن علی است و بعد شما را امام می دانم.

حضرت فرمود: بعد از من پسرم حسن و بعد از او مهدی (ع) خواهد بود که کسی او را نمی بیند و از نظرها غائب خواهد بود و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد پس از این که پر از ظلم و جور شده باشد.

گفتم : عقیده دارم دوست ایشان دوست خداست و دشمن ایشان دشمن خدااست و اطاعت ایشان واجب ومعصیت اینان معصیت خدا است.

عقیده دارم معراج و سؤال در قبر و بهشت و جهنم و صراط و میزان حق است و قیامت خواهد آمد و همه زنده خواهیم شد.

پس امام هادی (ع) فرمود: ای ابوالقاسم! به خدا این است دین پسندیده ثابت. بر همین اعتقاد بمان. خداوند تو را براین اعتقاد محافظت کند. (۳)

حضرت عبدالعظیم (ع) در حدود سال ۲۵۰یا ۲۵۲از دنیا رفت. (۴)

<sub>پی نوشت ها:

۱.شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، ج ۱ ص ۲۴۶.

۲.الخوئی، معجم رجال الحدیث، ج ۱۰ ص ۴۶.

۳.منتهی الآمال، ج ۲ ص ۳۹۲.

۴.محمد جواد نجفی، ستارگان درخشان، ج ۴ ۲۱۹.</sub>

پرسش: در مورد حضرت عبدالعظیم حسنی و زندگانی او توضیح دهید؟

ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابیطالب ـ علیهما السّلام ـ از سادات حسنی و از بزرگان این خاندان و مورد احترام امامان عصر خود و از راویان موثق بوده است. زندگی امامزاده عبدالعظیم حسنی از حیث تولّد، تعداد امامانی که وی آنان را درک کرده و نیز تاریخ وفاتش به طور مشخص و معین در منابع ذکر نشده است و هر آنچه هست مورد اختلاف است. برخی تولد ایشان را در سال ۱۷۳ هجری قمری در زمان امام موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ در مدینه دانسته اند و بنابراین نقل، آن جناب ده ساله بوده اند که امام موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ از دنیا رفته است. [۱]

برخی دیگر از منابع تولد وی را در سال ۲۰۲ هجری دانسته اند ولیکن مأخذ آن را ذکر نکرده اند و این گفته مدرک درستی ندارد، زیرا حضرت عبدالعظیم راوی هشام بن حکم است و او در سال ۱۹۸ هجری در گذشته است و به گفته برخی منابع حضرت عبدالعظیم محضر مبارک حضرت رضا ـ علیه السّلام ـ را نیز درک نموده و حال این که آن جناب در سال ۲۰۳ هجری به شهادت رسیدند. [۲] در مقابل چنین منابعی که ذکر نموده اند ایشان ایام زندگانی حضرت امام موسی بن جعفر و امام رضا ـ علیهما السّلام ـ را درک نموده است.

مؤلف کتاب روح و ریحان می نویسد که حضرت عبدالعظیم حسنی خدمت سه امام از ائمه ـ علیهم السّلام ـ یعنی امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری ـ علیهم السّلام ـ را درک کرده و هرگز و به طور تحقیق خدمت حضرت علی بن موسی الرضا ـ علیه السّلام ـ شرفیاب نشده است و بعضی از روایاتی که آن جناب از حضرت رضا ـ علیه السّلام ـ نقل کرده است به واسطه اصحاب است. [۳]

شیخ طوسی عبدالعظیم حسنی را در رجال خویش در زمرة اصحاب امام هادی و امام حسن عسکری ـ علیهما السّلام ـ ذکر کرده است [۴] و آنچه از منابع در رابطه با آن جناب به دست می آید این است که: وی فرزند عبدالله بن علی از نوادگان امام حسن مجتبی ـ علیه السّلام ـ و نام مادرش فاطمه بنت عقبة بن قیس بود. حضرت عبدالعظیم از همسرش به نام خدیجه بنت قاسم بن حسن بن زید که دختر عموی خویش بود. [۵] پسری داشت به نام محمد که وی نیز همانند پدر بزرگوارش فردی زاهد و شریف بود [۶] و دختری داشت به نام «ام سلمه» که همسر محمد بن ابراهیم بن ابراهیم بن حسن گردید. [۷] و به طور قطع زندگانی وی مصادف بود با ایام زندگانی دو امام معصوم یعنی امام جواد و امام هادی ـ علیهما السّلام ـ. و از طرف آن بزرگواران شدیداً مورد احترام و محل اعتماد و اطمینان بوده است، وی نیز در تعظیم و اکرام آن حضرات اهتمام فراوان داشت. او دین خود را به محضر امام هادی ـ علیه السّلام ـ عرضه داشت که حضرت فرمودند: به خدا قسم این همان دینی است که خداوند نسبت به بندگانش به آن رضایت داده است. [۸]

بنابر آنچه از مطالب تذکره نویسان اسلامی بر می آید حضرت عبدالعظیم حسنی ـ علیه الرحمه ـ در حدود سال ۲۵۰ ه‌ ق بر حسب امر مبارک امام علی النقی الهادی ـ علیه السّلام ـ برای ترویج و تبلیغ احکام دین مبین اسلام و پیشوائی جماعت شیعیان از عراق وارد شهر ری گردید [۹] نجاشی در رجال خویش از احمد بن محمد بن خالد برقی روایت کرده است که:

عبدالعظیم حسنی از ترس سلاطین جور وارد ری شد و به طور مخفیانه در خانه مردی از شیعیان در منطقه "سکة الموالی" اقامت گزید و در آنجا روزها را روزه و شب ها را به نماز می گذرانید و مخفیانه از آن خانه خارج شده و قبری که متعلق به یکی از اولاد حضرت موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ بود را زیارت می کرد تا این که شیعیان یکی پس از دیگری وی را شناختند و در نهایت یکی از شیعیان در خواب حضرت رسول اکرم ـ‌ صلّی الله علیه و آله ـ را دید که فرمود: از فرزندان من مردی از " سکة الموالی" به باغ عبدالجبار بن عبدالوهاب حمل شده و در زیر درخت سیبی دفن خواهد شد و اشاره به مکانی کرد که آن جانب در آنجا دفن گردیده است.

آن مرد شیعی برای خرید آن درخت و اطراف آن از صاحبش به آنجا رفت. صاحب باغ گفت به چه منظور می خواهی آنجا را بخری مرد رؤیای خود را تعریف کرد صاحب باغ گفت من نیز همانند آن رؤیا را دیده ام و بدین جهت این درخت را با باغ به آن مرد بزرگوار (یعنی عبدالعظیم حسنی) و جمیع شیعیان وقف نمودم که در آنجا دفن شوند.

چون حضرت عبدالعظیم وفات یافت در جیبش نوشته ای یافتند که خود در آن چنین نوشته بود "أنا ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن الحسن بن زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب ـ علیهم السّلام ـ".[۱۰]

در مورد تاریخ وفات حضرت عبدالعظیم حسنی، برخی منابع ذکر کرده اند که وی به دست عمّال سلطان عباسی به شهادت رسیده است. به طور دقیق مشخص نیست ولی چون از اخبار به دست می آید که وی در زمان المعتز بالله عباسی (متوفی ۲۵۵ هجری) هجرت کرده و حضرت امام هادی در سال ۲۵۴ هجری به شهادت رسیده اند و توقف آن بزرگوار در ری زیاد طولانی نبوده است لذا می توان نتیجه گرفت که وفات حضرت عبدالعظیم ـ علیه السّلام ـ در حدود سال های ۲۵۴ و ۲۵۵ هجری واقع شده باشد. [۱۱]

عبدالعظیم حسنی در ایام زندگی خود تألیفاتی هم داشته که نام دو کتاب او برای ما حفظ شده است یکی از آنها کتابی است به نام "خطب امیر المؤمنین ـ علیه السّلام ـ" که نجاشی در رجال خود آن را ذکر کرده [۱۲] و دوم کتابی به نام "یوم و لیله" می باشد که در رساله صاحب بن عباد ذکر شده است. [۱۳]

برای حسن ختام، روایت معتبری که در رابطه با زیارت قبر حضرت عبدالعظیم حسنی از امام علی النقی ـ علیه السّلام ـ وارد شده را ذکر می کنیم:

به سند معتبر منقول است که شخصی از اهل ری خدمت حضرت امام علی النقی ـ علیه السّلام ـ، مشرف شد حضرت فرمود: کجا بودی. وی عرض کرد: به زیارت امام حسین ـ علیه السّلام ـ رفته بودم. حضرت فرمودند:

اما انک لو زرت قبر عبدالعظیم لکنت کمن زار قبر الحسین ـ علیه السّلام ـ.

اگر زیارت می کردی عبدالعظیم را، هر آینه مانند کسی بودی که زیارت کرده باشد امام حسین ـ علیه السّلام ـ. را. [۱۴]

<sub>معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱. زندگی نامه حضرت عبدالعظیم - عزیزالله عطاری.

۲. شناختنامه حضرت عبدالعظیم حسنی - سید مجتبی صحفی و علی اکبر زمانی نژاد.

۳. تاریخ آستانه ری، عبدالله عقیلی.

۴. اینجا کربلاست، حرم حرم حسین(ع) است - حسین موذنی.

۵. خبات النعیم فی احوال سید نا الشریف عبدالعظیم - ملا محمد اسماعیل فدایی اراکی.

پی نوشتها:

[۱] . ربانی، هادی و زمانی نژاد، شناخت نامة حضرت عبدالعظیم حسنی -علیه السلام- و شهر ری، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چاپ اول، بهار ۱۳۸۲، ص۱۰۸.

[۲] . عطاری قوچانی، عزیزالله، زندگی نامه حضرت عبدالعظیم ـ علیه السّلام ـ، چاپخانه حیدری، چاپ اول، ص ۶۴.

[۳] . واعظ تهرانی کجوری، محمدباقر، روح و ریحان، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چاپ اول، بهار ۱۳۸۲. مجموعه آثار کنگره حضرت عبدالعظیم ـ علیه السّلام ـ، ج ۳، ص ۳۹۷.

[۴] . طوسی، محمدبن حسن، رجال طوسی، چاپ حیدریه نجف اشرف، ۱۳۸۰ هجری، ص ۴۱۷ و ۴۳۳.

[۵] . صحفی، سیدمجتبی و زمانی نژاد، علی اکبر، شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چاپ اول، بهار ۱۳۸۲، ج ۹. ص۲۰۶.

[۶] . حسینی، جمال الدین احمد بن علی ابن عقبه، عمدة الطالب فی انساب آل ابی طالب، بیروت، منشورات دارمکتبة الحیاة، ص ۱۱۲.

[۷] . عطاری، عزیز الله، "پیشین"، ص ۶۵.

[۸] . موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجناب، بیروت، دارالمعرفة، ج ۴، ص ۲۰۷ و ۲۰۸.

[۹] . زمانی نژاد، علی اکبر و حافظیان، ابوالفضل شناخت نامة حضرت عبدالعظیم حسنی ـ علیه السّلام ـ و شهر ری، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، چاپ اول، بهار ۱۳۸۲، ج ۱۳، ص ۱۸۸.

[۱۰] . نجاشی، ابوالعباس احمد بن علی، رجال نجاشی، مؤسسه النشر الاسلامی لجماعه المدرسین بقم، سال ۱۴۰۷ هجری، ص ۲۴۷ و ۲۴۸، شماره ۶۵۳.

[۱۱] . زمانی نژاد، علی اکبر و حافظیان، ابوالفضل، شناخت نامة حضرت عبدالعظیم حسنی ـ علیه السّلام ـ و شهر ری. همان، ج ۱۳، ص ۱۸۹.

[۱۲] . رجال نجاشی، همان، ص ۲۴۷.

[۱۳] . زمانی نژاد، شناخت نامه، همان، ج ۱۳، ص ۳۱۹.

[۱۴] . موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، همان، ج ۴. ص ۲۱۱.</sub>

چرا ثواب حضرت عبدالعظیم برابر با زیارت امام حسین علیه السلام است؟ آیا جایگاه عبدالعظیم مثل امام حسین است؟ حضرت عبدالعظیم چه مقام رفیعی دارد که درباره زیارت هیچ معصومی این ثواب نیامده است؟

در ابتدا باید گفت: باید توجه داشت که آن ثواب ها که برای زیارت عبد العظیم ذکر شده در مقایسه با زیارت ائمه (ع) نیست، زیرا هیچ کسی با آنان قابل مقایسه نیست از این رو امیرمومنان(ع) فرمود: «لا یقاس بال محمد (ص) من هذه الامه احد، و لا یسوی بهم من جرت نعمتهم علیه ابدا؛ (۱) هیچ کس از این امت را با آل محمد نمی‌توان مقایسه کرد. آنان که ریزه خوار خوان نعمت آل محمد اند با آن ها برابری نمی‌توانند».

از این کلام حضرت به روشنی به دست می‌آید که مردم و همه بشر نه تنها نمی‌توانند به مقام ائمه (ع) دست یابند و به جا و مقامی معنوی برسند که آن ها دارند، بلکه همگان ریزه خوار نعمت معنوی آن ها و با آنان قابل مقایسه نخواهد بود. با توجه به این نکته حال باید گفت:

اولا : در مورد دلیل اینکه چرا ثواب زیارت عبدالعظیم حسنی(ع) به مثابه زیارت سیدالشهدا(ع) در کربلا عنوان شده است، باید گفت: حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) حلقه وصل شیعیان در شهرهای مختلف بودند و می توان از ایشان به عنوان سفیر سیار ائمه(ع) یاد کرد.

ایشان از جمله محدثین و علمای برجسته شیعه است که به دلیل مجاهدتهای علمی و تلاش برای رساندن معارف اهل بیت به شیعیان مورد توجه و تأیید ائمه معصوم قرار گرفته است.

امامزاده عبدالعظیم حسنی در بین علما به عنوان محدث مطرح هستند. محدث کسانی هستند که فن جمع آوری احادیث و طبقه بندی روایات را می داند، آن را جمع می کند و یا می نویسد و یا شاگرد تربیت می کند. اما راوی کسی است که در سند حدیث نامش قرار می گیرد ضمن اینکه در محدث اصطلاح ویژه ای است و آن اینکه حدیث را مستقیم می شنود و دیگرانی که از او نقل می کنند راوی می شوند. لذا حضرت عبدالعظیم از محدثین است.

در مورد دلیل اینکه چرا ثواب زیارت حرم عبدالعظیم به مثابه زیارت سیدالشهدا(ع) در کربلاست این نکته نیز قابل توجه است که : ممکن است در مورد سایر امامزادگان بزرگوار نیز روایاتی بوده، اما به دست ما نرسیده است چون ما هر یک از این امامزادگان را به نیت ائمه زیارت می کنیم و ثواب آن محفوظ است. اما روایت ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به ما رسیده است.

برخی شیعیان نزد امام هادی(ع) رفته و گفتند ما از زیارت کربلا آمدیم - در آن زمان که حاکمیت بنی عباس بود این سفر و زیارت بسیار برای شیعیان مشقت داشت- و حضرت در جواب فرمود که شما در ری زیارت عبدالعظیم را بکنید مثل این است که امام حسین(ع) را زیارت کرده اید.

البته با اینکه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) از نظر علمی در میان علمای شیعه برجسته است اما جنبه امامزاده بودن ایشان در بین مردم غلبه دارد. برعکس، سید مرتضی و سید رضی که از امامزادگان هستند جنبه علمی آنها در بین مردم غلبه دارد.

جنبه دیگر در حق حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) می تواند بحث مأموریتهای ایشان باشد. چرا که حضرت بین شیعیان که در جای جای خطه اسلامی نمی توانستند با هم ارتباط داشته باشند، حلقه اتصال بود. چون ائمه ایشان را قبول داشتند و ممکن است این ثواب ناظر به همین مجاهدتهایی باشد که در راه ارتباط بین شیعیان و رساندن پیام ائمه باشد که از ایشان می توان به عنوان سفیر سیار ائمه یاد کرد.

ثانیا _ ممکن است شرائط خاص زمانى و مکانى، سبب گردیده باشد، که آن همه فضیلت برای زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) ذکر شده آن را مانند فضیلت زیارت سیدالشهداء (ع) محسوب داشته و این درک فضیلت را مخصوص آن زمان قرار داده باشد؛ زیرا متوکل عباسى و برخى دیگر از حکام جور، پس از تخریب بارگاه امام حسین (ع)، براى جلوگیرى از زیارت آن بزرگوار، مأموران دژخیم و جلادى را، به مراقبت و نگهبانى گماشته بودند، که به صغیر و کبیر رحم نمى کردند و جان افراد در خطر کشته شدن قرار می گرفت و حتى زائرین زیادى را، بی رحمانه به خاک و خون کشیده بودند.

چه این که مسئله لزوم پایگاه سازى و تشکیل مراکز تجمع نیروها و اجتماعات، موضوعى است، که به طور کلى از اخبار و احادیث به دست مى آید، روشن مى شود که ائمه اطهار (ع) دوست می­داشتند، شیعیان با هم باشند، گرد هم جمع شوند، مذاکره کنند، و براى حفظ کیان تشیع و نشر معارف و گسترش مکتب، فعالیت هاى دینى و تبلیغى و اجتماعى داشته باشند.

۹دی توقیف شد؛ کیهان و رجانیوز تذکر گرفتند

به گزارش خبرگزاری بسیج تنها چند ساعت پس از پخش گفتگوی رئیس جمهور درباره مذاکرات هسته‎ای، معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد از توقیف و تذکر به سه رسانه منتقد توافق هسته‎ای خبر داد.

آنچنان که پایگاه اطلاع رسانی معاونت مطبوعاتی ارشاد اعلام کرده «در مذاکرات و بررسی های جلسه قبل، عملکرد رسانه های مکتوب و الکترونیک در خصوص مذاکرات هسته ای بررسی شد و با توجه به تبصره ٢ ماده ٥ قانون مطبوعات و بند ۸ ماده ۶، هفته نامه «٩ دی» توقیف و پرونده آن به دادگاه ارجاع شد. همچنین مقرر شد بابت برخی تیترها و مطالب روزنامه «کیهان» و پایگاه اطلاع رسانی «رجانیوز» به این رسانه ها تذکر داده شود. «

تبصره ۲ ماده ۵ قانون مطبوعات به لازم الاتباع بودن مصوبات شورای عالی امنیت ملی برای مطبوعات و بند ۸ماده ۶ این قانون به ممنوعیت افترا به مقامات، نهادها، ارگانها و هریک از افراد کشور و توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی اشاره دارد.

تلاش برای فشار و محدود کردن رسانه‎های منتقد در دو سال گذشته از سوی دولت به گونه‎ای بوده است که این رسانه‎ها علاوه بر پذیرش تحریم مالی و اقتصادی نهادهای دولتی، بارها تذکر گرفته و به مراجع قضایی نیز معرفی شده‎اند.

در یکی از شدیدترین برخوردهای دولتی با رسانه‎های منتقد، نشریه انقلابی ۹دی در طول دو سال فعالیت دولت، سه بار توقیف شده است. پیش از این نیز برخی نشریه‎های منتقد دولت از جمله وطن امروز و یالثارات، توقیف و یا به دادگاه ارجاع داده شده بودند.

این در حالی است که دولت در ارائه یارانه مطبوعات به رسانه‎های منتقد و حامی نیز تبعیض‎های قابل ملاحظه‎ای را اعمال کرده و از ارائه آگهی‎های تبلیغاتی به این رسانه‎ها با هدف تحریم اقتصادی رسانه‎های منتقد و کند شدن چرخه فعالیت‎های آنها جلوگیری کرده است.

پرداختن به پرونده هسته‎ای و توافق وین، موضوعی بوده است که امروز به بهانه آن نشریه ۹دی توقیف و کیهان و رجانیوز به خاطر آن تذکر گرفته‎اند و این در حالی است که در طول مدت انجام مذاکرات، این رسانه‎ها ضمن رعایت خطوط قرمز ترسیمی رهبر معظم انقلاب برای فعالیت رسانه‎ای در حوزه مذاکرات، تنها به نقد فنی و کارشناسی متون و اظهارات منتشر شده از سوی مذاکره کنندگان پرداخته و بر روی این متون کار فنی و حقوقی کرده بودند.

به نظر می‎رسد اگر توافق وین ویژگی‎های یک توافق خوب و قابل دفاع را دارا بود، خودبخود موجی از حمایت را در میان کارشناسان و نخبگان این حوزه بر می‎انگیخت و دیگر نیازی به بخشنامه‎های خیلی محرمانه و بگیر وببندهای مطبوعاتی- رسانه‎ای برای جلوگیری از هرگونه نقد و تلاش برای پیروزی نمایی فرمایشی وجود نداشت.

هر چند بتدریج و با روشن شدن ابعاد توافق صورت گرفته فضایی در افکار عمومی شکل خواهد گرفت که به نظر نمی رسد دیگر مجال و امکان برخوردهای بخش نامه ای و سلیقه‎ای با «واقعیت‎های برجام» وجود داشته باشد، و آنزمان است که باید دید در مورد برخی از دستاوردهای این توافق باید جشن گرفت و یا آنکه ......

گفتنی است روحانی در مراسم تنفیذ خود دو سال پیش در یک قسم تاریخی گفته بود: «خدایا به تو پناه می‌برم از استبداد رای و عجله در تصمیم گیری و تقدم نفع شخصی و گروهی به منافع مردم. همچنین به تو پناه می‌برم از بستن دهان منتقدان و رقیبان. یاری‌ام کن بنده مخلصی برای تو و خادم لایقی برای تو باشم و فراموش نکنم آنچه بر پیشینیان رفته است.«

یک استاد دانشگاه در گفتگو با بسیج مطرح کرد: کوتاهی دولت در اجرای قانون حجاب!

لیلی حسنی اسکویی عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار حوزه عفاف و حجاب سرویس فرهنگ و جامعه خبرگزاری بسیج گفت: متاسفانه قانون گسترش عفاف و حجاب مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1384 توسط دولت اجرا نمی شود.

حسنی گفت: بخش عمده بدحجابی ها و اجرایی نشدن قانون عفاف و حجاب مربوط به کوتاهی دولت در این زمینه است.

وی افزود: دولت از اجرای این قانون که خواست اکثریت ملت است سر باز می زند چرا که نمی خواهد مورد سرزنش عده ای قرار گرفته و یا بر علیه چنین مواضعی جبهه گیری شود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید جامعه را برای پذیرش این مسئله آماده و فرهنگ سازی نمود و مسوولین نیز به اجرای این قانون توجه ویژه داشته باشند.

حسنی تأکید کرد: قطعا ناتوی فرهنگی و صهیونیسم جهانی از اجرایی نشدن این قانون توسط دولت خوشحال است و تلاش می کند که با گرفتن حجاب و عفاف از جامعه ما کم کم هویت ما را از بین برده و ما را از اسلام دور کند.

هشدار درباره گره‌زدن مذاکرات با مسائل تسلیحاتی ایران در قطعنامه شورای امنیت

 

به گزارش بسیج، جبهه "یکتا" در نامه‌ای سرگشاده به حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور پیشنهادات و انتقاداتی را نسبت به جمع‌بندی مذاکرات وین مطرح کرده است.

متن کامل نامه جبهه "یکتا" به روحانی به شرح زیر است:

«بسمه تعالی»

حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای روحانی

رئیس‌جمهوری محترم

سلام علیکم،

همانطور که استحضار دارید جمع‌بندی صورت‌گرفته بین ایران و کشورهای 1+5 (برجام) و پیامدهای آن می‌تواند یکی از مهم‌ترین مسائل دهه‌های اخیر کشور باشد که هم در مباحث اقتصادی، پیشرفت، علم و فناوری، امنیت ملی و به‌ خصوص استقلال کشور اثرگذاری عمده‌ای داشته باشد و از هر ایرانی که کارآمدی و تحول ایران اسلامی و پویایی نظام جمهوری اسلامی را پیگیری می‌کند، انتظار می‌رود که با دقت نظر عمیق کلیه زوایای پیدا و پنهان و اثرات آن بر استقلال‏، امنیت ملی، پیشرفت اقتصادی و علمی و اقتدار کشور را در همۀ ابعاد بررسی نموده و براساس وظیفه ملی سعی نماید اگر تهدیدی بر مبنای این جمع‌بندی و قطعنامه صادر شده از طرف شورای امنیت سازمان ملل برای ملت شریف ایران اسلامی چه برای نسل فعلی و چه برای نسل آینده متصور می‌بیند آن را کندوکاو نموده و خدمت جنابعالی به‌ عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور ارائه نماید.

بر همین اساس موارد زیر را با احترام و قدردانی از تلاش‌های صورت‌گرفته توسط جنابعالی و تیم مذاکره‌کننده به استحضار آن مقام‌عالی می‌رساند:

1- در طول دو سال گذشته در ارتباط با گره‌ زدن معیشت مردم و اقتصاد کشور به رفع تحریم‌ها، تبلیغات و بزرگ‌نمایی‌هایی صورت گرفته است که متأسفانه همچنان ادامه دارد. به نظر این مجموعه از دوستداران نظام جمهوری اسلامی ایران این کار از دو بُعد اشتباه است:

الف) در مذاکرات صورت گرفته طرف مقابل می‌توانست از این بزرگ‌نمایی‌ها به نفع خودش بهره‌برداری نماید و در صورت تکرار این بزرگ‌نمایی‌ها نیز در ادامه مسیر از آن سوء استفاده خواهد نمود.

ب) این تبلیغات تصویری غیر واقعی در اذهان عموم مردم ایجاد نموده و توقعاتی را در بهبود معیشت و ساماندهی اقتصادی کوتاه‌ مدت کشور به‌ وجود آورده است. این در حالی است که همین مجموعه‌ها در گذشته عدم مدیریت صحیح اقتصاد را به عنوان اصلی‌ترین عامل گرانی و سختی معیشت مردم معرفی و سهم تحریم‌ها  تا 20 درصد بیان می‌نمودند. در هر صورت آیا به نظر جنابعالی حتی پس از رفع تحریم‌ها (به فرض اینکه انجام شود) آیا تأثیر رفع تحریم‌ها در گرانی و معیشت مردم و نیز ساماندهی کوتاه‌ مدت اقتصاد کشور با این تصویر غیر واقعی ساخته و پرداخته شده و بزرگ‌نمایی صورت گرفته همخوانی دارد؟

اگر پاسخ به این سئوال منفی باشد این کار می‌تواند به ضرر نظام تمام شود. امیدواریم حداقل در چند ماه آینده این تصویر غلط‏، تصحیح شده و هر چه بیشتر به واقعیت نزدیک گردد.

2- لغو همه تحریم‌ها که بنا به مضمون یکی از فرمایشات جنابعالی ”همۀ تحریم‌ها باید در همان روز امضا توافقنامه لغو شود"‏ نه اینکه یکی از اساسی‌ترین مقاصد ایران برای ورود مذاکره مستقیم با آمریکا، بلکه می‌توان گفت اصلی‌ترین هدف از این مذاکره مستقیم بود. حالا اگر قرار باشد اولاً این تحریم‌ها تعلیق و نه لغو گردد‏، ثانیاً حتی تعلیق و توقف این تحریم‌ها منوط به انجام تمام تعهدات ایران و گزارش آژانس باشد‏، اصلاً چرا مذاکره‌ای صورت گرفت و به چه دلیل قانع‌کننده‌ای آنچه را در دهه قبل به‌ دست آوردیم به مذاکره گذاشتیم؟!

3- پیرو موضوع بند 2، جنابعالی استحضار دارید که آژانس به عنوان داور تأیید انجام تعهدات ایران در برجام در نظر گرفته شده است. حالا بگذریم از اینکه این داور بی‌طرف هست یا نیست، که سابقه آن کاملاً معلوم است، لطفاً بفرمایید داور مدنظر جمع‌بندی صورت گرفته در ”برجام" برای انجام تعهدات طرف مقابل و خصوصاً آمریکا که بدعهدی او شهره عام و خاص در سراسر جهان می‌باشد، کدام مرجع در نظر گرفته شده است؟ اینکه آمریکا نمی‌تواند این کار را بکند و دنیا در مقابلش قرار می‌گیرد و... خود جنابعالی هم می‌دانید که شعاری بیش نیست و اگر رئیس‌جمهور آینده آمریکا (که از همین الآن هم زمزمه‌های کاندیداهای ریاست جمهوری این است) زیر میز زد، کدام مرجع در ”برجام" برای بدعهدی آمریکا پیش‌بینی شده است. در قبال این مکانیزم ماشه که در قطعنامه برای ایران در نظر گرفته شده است، چرا مشابهی برای بدعهدی‌های محتمل آمریکا که خیلی هم دور از ذهن نیست، پیش‌بینی نگردیده است؟!

4- جناب آقای رئیس‌جمهور، در ”برجام" که قرار بود مواردی با هدف حفظ منافع ملی رعایت شود، حال با جمع‌بندی صورت گرفته به نظر آن جناب مواردی از قبیل، 1- عدم محدودیت در تحقیق و توسعه، 2- عدم مشروط شدن انجام تعهدات طرف مقابل به گزارش آژانس، 3- عدم گنجاندن تعهدات دراز مدت برای جمهوری اسلامی ایران، 4- لغو همۀ تحریم‌ها به صورت یکجا و نیز توازن در اقدامات دو طرف و... رعایت شده است؟!

آیا به نظر جنابعالی اینکه عنوان گردد به کل توافق ”بله" یا ”نه" گفته شود، سیاست درستی است؟! آیا اگر بندهایی وجود داشته باشد که مصالح عمومی و منافع ملی نسل‌های آینده و حتی نسل فعلی در آن مغفول باشد، اگر در بندهایی از امنیت ملی غفلت شده باشد و اگر بندهایی باشد که ملت غیور ایران اسلامی آن را منطبق بر عزت یک ایرانی و استقلال تشخیص ندهد و... واقعاً چه باید کرد؟!

5- علی‌رغم اصرار تیم مذاکره‌کننده بر مستقل‌بودن توافق از قطعنامه شورای امنیت‏، همان‌طور که جنابعالی استحضار دارید قطعنامه یک متن اصلی است و دو پیوست که یک پیوست آن همین ”برجام" است و پیوست دیگر که از آن هیچ صحبتی نمی‌شود (حالا به چه دلیل!) و معلوم نیست چگونه به صورت پیوست در آمده است ”بیانیه‌ای" می‌باشد که موارد بسیار خطرناکی برای استقلال رأی و امنیت ملی کشور در آن وجود دارد. در هر صورت این بیانیه، ”برجام" و قطعنامه اجزای به هم پیوسته یک منظومه هستند که نمی‌شود آن را کتمان نمود.

گره خوردن موضوع هسته‌ای با مسائل تسلیحاتی ایران در قطعنامه و پیوست‌های آن که چه بخواهیم و چه نخواهیم، اجزای یک مجموعه و منظومه هستند (هر چند این پیوستگی توسط برخی‌ها کتمان شود ولی شورای امنیت سازمان ملل به قطعنامه و پیوست‌های آن یکجا و یکپارچه رأی داده است و مقامات اجرایی ایران با معرفی آن به‌ عنوان یک دستاورد بزرگ در ”برجام" به آن رسمیت و مشروعیت قانونی بخشیده‌اند.)‏، می‌تواند عواقب امنیتی بسیار خطرناکی در پیش داشته باشد و نه تنها ایران را از تقابل و رویارویی نظامی با دشمن قسم‌ خورده این انقلاب و نظام دور ننماید، بلکه بهانه‌ای به شیطان بزرگ بدهد که اگر فکر احمقانه‌ای به سرش زد دیگر حتی غیرمتعهدها و همه کشورهای دوستمان هم نتوانند اعتراضی داشته باشند. به این ترتیب با گره‌خوردن مسئله هسته‌ای به مسائل تسلیحاتی آیا واقعاً از تقابل نظامی دور شده‌ایم؟!. البته اعتقاد ما بر این است که تهدیدات آمریکا همان ”لاف غریبانه" است.

6- جناب آقای رئیس‌جمهور، استحضار دارید که در قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت سازمان ملل، جمهوری اسلامی ایران همیشه قائل به این بوده است که شورای حکام آژانس خارج از قوانین و مقررات موجود این موضوع (هسته‌ای) را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده است و لذا از نظر ایران قطعنامه‌های مذکور هیچ وقت تاکنون مشروعیتی نداشته است.

اما این بار از همان ابتدا هم جنابعالی و هم تیم مذاکره‌کننده به‌ عنوان بالاترین مقامات اجرایی کشور صدور قطعنامه را به جهانیان به عنوان یک دستاورد بزرگ معرفی نموده‌اید. در صدور قطعنامه‌های قبلی حداقل کشورهای غیرمتعهد از مواضع ایران یعنی عدم مشروعیت قانونی و ارجاع موضوع هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل پشتیبانی می‌کردند و حق را به جمهوری اسلامی داده و در طرف ما قرار می‌گرفتند که در این مرحله و با نوع موضع‌گیری‌هایی که از ابتدا ایران را طالب صدور قطعنامه و شورای امنیت را مرجع قانونی در خصوص صدور آن در مورد مناقشه هسته‌ای 1+5 دانسته دیگر حتی غیرمتعهدها هم نمی‌توانند از عدم اجرای قطعنامه مذکور توسط جمهوری اسلامی ایران دفاع کنند. یعنی عملاً ما کشورهای حامی اصلی خود را از دست داده‌ایم.آیا به این نکته توجه داشته‌اید؟

7- همان‌طور که استحضار دارید آژانس بدون استدلال و براساس مسائلی مثل همان سانتریفیوژهای خریداری شده که شما در مصاحبه یکشنبه مورخ 11/5/1394 در صداوسیما فرمودید، بهانه‌های واهی گرفت. این بهانه‌های دیکته‌ شده و واهی به قبل از سال 2003 میلادی یعنی قبل از سال 1382 بر می‌گردد. در آن سالها جنابعالی هدایت تیم مذاکره‌کننده را به‌ عهده داشتید و جناب آقای ظریف هم عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده بود و نهایتاً تمام تلاش تیم تحت هدایت جنابعالی به این ختم شد که کلیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران تعلیق گردید. آنچه امروز اتفاق افتاده و به جمع‌بندی ”برجام" رسیده است (چه مصوب بشود و چه نشود) این است که با تلاش یک دهه گذشته دانشمندان، کارشناسان و پرسنل خدوم و شریف سازمان انرژی اتمی و همکاری اساتید محترم و عالم دانشگاه‌ها و به برکت خون شهیدان جهاد علمی کشور دست تیم مذاکره‌کننده ایرانی پُر شد و با داشته‌هایی از قبیل غنی‌سازی 5 درصد، غنی‌سازی 20 درصد‏، افزایش تعداد سانتریفیوژها از کمتر از تعداد انگشتان دو دست به بیش از  19000، سایت غنی‌سازی فردو، تولید صنعتی سانتریفیوژهای نسل دوم و چهارم و... باعث گردید تا تیم مذاکره‌کننده بتواند با دستی پُر، اسبی زین‌شده را سوار شده و خود را برای مذاکره مهیا ببیند. اگر نبود این توانمندی‌هایی که به همت و تلاش این عزیزان و برکت خون شهدا حاصل شده است آیا واقعاً جنابعالی و آقای ظریف یعنی همان تیم مذاکره‌کننده سال‌های 82 به قبل و بقیه تیم محترم مذاکره‌کننده به‌ غیر از همان نتیجه حاصل شده در سال‌ 82 را پیش‌بینی می‌نمودید؟!

با عنایت به موارد مذکور پیشنهاداتی ارائه می‌گردد که امیدواریم مورد توجه قرار گیرد:

اولاً در تصویب یا عدم تصویب برجام در مراجع ذیصلاح قانونی عجله نگردد و از حداکثر زمانی که وجود دارد برای شفافیت موضوع و گرفتن تصمیم صحیح نهایت استفاده شود.

ثانیاً اجازه داده شود مثل کنگرۀ آمریکا، تیم مذاکره‌کننده در چندین جلسه و با حضور دوربین‌های صداوسیما در برابر کمیته منتخب مجلس شورای اسلامی قرار گرفته و به سؤالات نمایندگان پاسخ درخور و شایسته دهد و  به صورت زنده برای مردم ایران اسلامی پخش گردد. به این ترتیب تمامی زوایای ”برجام"، بیانیه و قطعنامه که اعضای یک منظومه هستند برای مردم باز شده و شفافیت کامل صورت گیرد.

ثالثاً صداوسیما تیم مذاکره‌کننده را دعوت نماید تا در چندین جلسه در مقابل تیم کارشناسی فنی و سیاسی به صورت زنده مباحثه نمایند.

جناب رئیس‌جمهور محترم، این روش که یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده مثلاً آقای صالحی،‏ عراقچی یا ظریف بیایند در مجلس یا در برنامه‌ای از صداوسیما حرف‌هایی بزنند و یا خود جنابعالی تشریف بیاورید در برنامه‌ای و فرمایشاتی داشته باشید و بعد هم افرادی دیگر (از کارشناسان مسائل فنی و سیاسی) در یک برنامه دیگر یا در خبرگزاری‌ها و... انتقاداتی بکنند و پاسخ‌هایی بدهند نمی‌تواند کافی باشد و به‌ هیچ عنوان زوایای توافقنامه، بیانیه و قطعنامه و نیز به هم پیوستگی آن را به صورت کامل برای مردم شریف ایران اسلامی روشن نخواهد کرد.

جبهه گفتمانی یکتا این روش را که ”برجام" باید یکجا (همه بندهایش) پذیرفته و مصوب گردد یا مصوب نگردد را یک روش عقلایی و به مصلحت کشور نمی‌داند و اصرار بر این روش را به صلاح منافع ملی و ملت غیور ایران اسلامی ندانسته؛ لذا پیشنهاد می‌شود ضمن بررسی و اعمال روش‌های بررسی با پخش زنده که عرض گردید، هم تمامی ابعاد برای مردم روشن گردد و هم اگر قرار است ”برجام" مصوب گردد، شروط لازم برای پذیرش اعمال شود تا هم استقلال و اقتدار کشور بیش از پیش نشان داده شده و هم امنیت ملی بیش از پیش حفظ گردد.

تاریخ نشان داده است که اگر ابعاد هر موضوعی برای ملت ایران به خوبی تبیین و شفاف شود همگی به صورت یکپارچه و منسجم پشت سر مسئولین نظام قرار گرفته و از تصمیمات آنها حمایت می‌کنند (پیروزی انقلاب اسلامی، سرکوب کودتای نوژه‏، رفع فتنه بنی‌صدر، رفع فتنه منافقین، پیروزی در جنگ تحمیلی‏، رفع فتنه 18 تیر سال 78 و رفع فتنه سال 88 و حماسه 9 دی) و دشمن تنها زمانی می‌تواند جامعه را دو قطبی کند که زوایای یک موضع برای مردم عزیزمان به درستی تبیین نشده و شفاف‌سازی صورت نگیرد که در این صورت عده‌ای از دید خود در یک قطب و عده‌ای دیگر در قطب دیگر قرار خواهند گرفت(اعدام شیخ فضل‌الله نوری، قیام ملی‌ شدن صنعت نفت، اختلافات بین دکتر مصدق و آیت الله کاشانی، ایجاد فتنه 18 تیر سال 78، ایجاد فتنه سال 88).

جناب آقای رئیس‌جمهور، جبهه گفتمانی یکتا فکر می‌کند که به این ترتیب و زمانی که زوایای کار برای ملت شریف ایران اسلامی روشن شود چه این توافق مصوب شود و چه نشود همگی منسجم و یک دل پشت سر تصمیم مراجع ذیصلاح قرار خواهند گرفت. همه با هم شادی خواهند کرد و یا همه با هم مثل گذشته در برابر زورگویی‌های شیطان بزرگ استقامت خواهند نمود و یکپارچگی، وحدت و انسجام ملت حفظ می‌شود و دشمن نمی‌تواند در جامعه دو قطبی مورد نظر خودش را شکل دهد.

در پایان برای رئیس‌جمهور محترم و تیم مذاکره‌کننده و مراجع ذیصلاح بررسی‌کننده از خداوند متعال مسئلت داریم که آنها را در قضاوت تاریخ سربلند نماید و برای ملت غیور‏، مسلمان و شریف ایران اسلامی در همه حال انسجام‏، وحدت، حضور در همه صحنه‌های تاریخ‌ساز و اطاعت از فرامین رهبری را از درگاه ایزد متعادل خواستاریم که رمز اقتدار و پویایی این ملت و نظام جمهوری اسلامی در همین بوده و خواهد بود.

والسلام علیکم و رحمه‌الله

اولین جلسه دادگاه بابک زنجانی یازدهم مهر ماه برگزار می‌شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج، حجت الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای در هشتاد و دومین نشست خبری خود ضمن تشکر از خبرنگاران که مطالب نشست را منتشر می‌کنند، گفت: دقت کنید که مسائل همانطور که گفته می‌شود، منعکس گردد.

وی ادامه داد: در برخی حوادث گاهی یک شتاب زدگی در خبر رسانی موجب مشکلاتی برای مردم و افراد خاص می‌شود بنابراین نباید در مورد حوادث و اتفاقات، شتاب زده و سریع اظهار نظر شود تا مقامات مسئول موضوع را بررسی و سپس اطلاع رسانی کنند.

سخنگوی دستگاه قضا با اشاره به پرونده بابک زنجانی گفت: اولین جلسه دادگاه بابک زنجانی در تاریخ یازدهم مهرماه تعیین شده است که علنی بودن یا نبودن آن بستگی به نظر دادگاه دارد.

سخنگوی دستگاه قضا در ارتباط با دادگاه بابک زنجانی بیان کرد: وکلای وی آمده اند و پرونده را مطالعه می کنند و همچنین وکلای طرف شاکی هم پرونده را مورد مطالعه قرار می دهند و قاضی هم از آنها خواسته که وقت بگذارند و پرونده را مطالعه کنند تا دادگاه در تاریخ مقرر برگزار شود. 

13 مرداد جلسه رسیدگی به پرونده تعرض به یکی از نمایندگان مجلس 

معاون اول دستگاه قضا در ارتباط با پرونده تعرضی که در شیراز به یکی از نمایندگان مجلس شده بود گفت: در این رابطه پرونده ای تشکیل شده و فردا 13 مرداد ماه دادگاه رسیدگی به این پرونده برگزار می شود. 

در جریان قتل پزشک متخصص اردبیلی برخی اظهارنظرها موجب ضرر به جامعه پزشکی و مقتول شد

وی تصریح کرد: در موردی که چندی پیش در اردبیل اتفاق افتاد و یک پزشک متخصص با ضربات چاقو کشته شد قبل از اینکه این موضوع مورد بررسی قرار گیرد برخی افراد در جامعه پزشکی و خارج از آن اظهار نظرهایی کردند که بعدا مشخص شد یک مسئله شخصی منجر به قتل شده و این قتل مطلقا ربطی به بیمار و پزشک نداشته است؛ اما این گونه اظهار نظرها موجب شد که هم جامعه پزشکی و هم مقتول متضرر شوند. 

سخنگوی دستگاه قضا تصریح کرد: این جریان موجب تاثر شد و از طرفی مشخص شد که مسئله آن گونه که گفته شده نبوده است و بدلیل دامن زدن به این موضوع مسائلی بیان شد که شاید نباید بازگو می شد. 

شش ادعای خلاف‌واقع درباره حادثه بیمارستان ممسنی

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیهمحسنی اژه‌ای گفت: اتفاق دیگری در ممسنی پیش آمد و در آنجا پزشکی با رادیو ایران مصاحبه ای کرد که وقتی من مطالب آن را با واسطه شنیدم گفتم اشتباه شده و بعید می دانم پزشکی که مسئول است و در نظام پزشکی نیز فعالیت دارد چنین حرفی بزند اما نوار صحبتهای وی تهیه شد که طی آن خبرنگاری از این پزشک اصل ماجرا را پرسیده است و وی توضیحاتی در رابطه با آن داده است. 

سخنگوی دستگاه قضا اظهار کرد: خبرنگاری از آن پزشک پرسید که نظر شما در مورد این اتفاق چه بوده و اصل ماجرا چیست که وی اینگونه جواب داده است (اصل ماجرا که در ممسنی اتفاق افتاد این است که یک پزشک خانم مشغول ویزیت بیماری بوده و یک قاضی به وی امر می کند که مریض او را ویزیت کند که پزشک خانم پاسخ می دهد که من مشغول هستم و مریضی اینجا است که وضعیتش اورژانسی است و پس از این پاسخ مورد غضب قاضی قرار می گیرد و با ماموری به این خانم حمله می شود و به وی شلاق می زنند و بعد بازداشتش می کنند). 

وی تصریح کرد: گفتن این مسائل برای جامعه پزشکی زیبنده نیست و برای گوینده این حرفها مشکل حقوقی وقانونی ایجاد می شود چرا که شش مورد از صحبتهایی که در این مصاحبه بیان شده خلاف واقع است و حتی نسبتی با واقعیت ندارد بنابراین نباید بر اساس شنیدها صحبت کرد. 


تخفیف در مجازات 20 نفر از محکومین ضد امنیتی 

سخنگوی دستگاه قضا در ادامه هشتاد و دومین نشست خبری خود با خبرنگاران با اشاره به تخفیف در حکم 20نفر از محکومین ضد امنیتی گفت: در روز عید فطر در کنار آزادی برخی از متهمان که مورد عفو قرار گرفتند تخفیف در مجازات 20 نفر از محکومین ضد امنیتی اجرا شد که از این تعداد 16 نفر آزاد شدند و 4نفر در مجازاتشان تخفیف صورت گرفت.

توضیحات سخنگوی قوه قضاییه در خصوص حادثه‌های اخیر در بندرعباس

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه در خصوص حادثه های اخیر در بندرعباس توضیح داد: در روزهای هشتم و نهم مرداد ماه دو آتش سوزی صورت گرفت که یکی در مجتمع ستاره جنوب و دیگری در هتل هرمز که بر اساس تحقیقات انجام شده حادثه رخ داده در مجتمع ستاره جنوب عمدی نبوده است اما آتش سوزی در هتل هرمز طبق گفته ی تحقیقات عمدی رخ داده است.

وی ادامه داد: متأسفانه در این حادثه افرادی فوت شدند و بنا به تحقیقات انجام شده و بررسی های اولیه دو نفر در همان روزهای اول بازداشت شدند و فرد دیگری هم که متواری بود دستگیر شد.

صدور کیفرخواست و قرار مجرمیت برای متهمین پرونده سیگار مالبرو

سخنگوی دستگاه قضا با اشاره به یکی از پرونده های قدیمی که در نشست خبری مطرح شده بود توضیح داد: پرونده مربوط به سیگار مارلبرو بارها در نشست خبری مطرح شده بود و متهمین در این پرونده تحت تعقیب قرار گرفتند. کیفر خواست نیز در این پرونده صادر شده و برای هفت نفر قرار مجرمیت صادر شد و پرونده به دادگاه ارسال شده است و قرار است تعیین وقت برای این پرونده صورت بگیرد.

صدور کیفرخواست برای سه نفر در رابطه با پرونده میلیارد نفتی

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه در پاسخ به این سوال که گفته می شود حسابهای میلیاردر نفتی در خارج از کشور خالی از وجه بوده و پولها به حساب افراد دیگری واریز شده است، قوه قضائیه در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است، گفت: متأسفانه بنا به نقل قول بازپرس صداقت لازم در متهم نبود و وی همیشه مدعی بود وجوه در دو بانک در خارج از کشور وجود دارد ولی متأسفانه این مسئله صحت نداشت.

وی با اشاره به اعزام هیئتی از ایران برای رسیدگی به گفته های میلیاردر نفتی به خارج از کشور اظهار داشت: هیئتی از بانک مرکزی و وزارت اطلاعات به خارج از کشور رفته و دو بانکی که متهم مدعی بود به دلیل تحریم نمی تواند پولهایش را از بانک پس بگیرد بررسی کردند، اما متأسفانه وجهی به نام وی دربانک وجود نداشت . از بانک مرکزی و وزارت اطلاعات برای ردیابی اموال وی درخواست رسیدگی صادر شده بود.

سخنگوی دستگاه قضا با اشاره به اینکه هنوز مشخص نیست بخش عمده ای از بدهی وی کجاست، افزود، دستگاه قضا از طریق وزارت اطلاعات دنبال این وجوه بود. اخیراَ هم خود متهم نامه ای به برخی از مسئولین و نمایندگان نوشته است که در آن به عدم خلافی خود اشاره کرده است. وی اعلام کرده است که اگر الان هم خودم باشم پولها را برمی گردانم ولی متأسفانه تا الان این اتفاق نیافتاده است.

محسنی اژه‌ایخطاب به متهم و همراهانش گفت: در این راستا یا خود متهم یا نمایندگان و یا بستگانش اگر می دانند پولها کجاست و در جایی وجود دارد اعلام کنند، چرا که به نفع خودشان است، چرا که اگر در ابتدا هم اعلام می کردند قطعاَ در سیر پرونده تأثیرگذار بود.

وی در پاسخ به این سوال که در این پرونده چه تعداد افراد دیگر محاکمه می شوند، توضیح داد: برای سه نفر کیفرخواست صادر شده است، البته برای افراد دیگر نیز پرونده همچنان مفتوح است و تعیین وقت دادگاه می شود.


 تفکیک مجرمان مواد مخدر از سایر زندانیان ضروری است

سخنگوی دستگاه قضا در پاسخ به سوالی مبنی بر مهم ترین اقدامات انجام شده در راستای کاهش جمعیت کیفری از سوی دستگاه قضا چه بوده است، گفت: در این خصوص قطعا بسیاری از برنامه ها بدون کمک دولت و مجلس امکان پذیر نیست. با توجه به اینکه بیش از 44 درصد جرائم زندانیان مربوط به مواد مخدر است تفکیک اردوگاه این مجرمان ضروری است و از مشکلات فعلی دستگاه قضا ساخته نشدن این اردوگاهها و عدم تفکیک مجرمین مواد مخدر از سایرین است. 

وی با اشاره به ضرورت کمک دولت در راستای تکمیل اردوگاه مربوط به جرائم مواد مخدر افزود: به محدودیت و مشکلات بودجه ای دولت آگاه هستیم دولت به هر میزان که در توانش است قوه قضائیه را در تکمیل این اردوگاهها یاری کند در دولتهای دهم و یازدهم نیز کمکهایی شد با این حال تجهیز اردوگاهها امری ضروری است، بنابراین قوه قضائیه به کمک دولت اردوگاهی را ایجاد کند تا بخش قابل توجهی از مجرمین به آنجا منتقل شوند. 

وی استفاده از مجازاتهای جایگزین حبس را یکی دیگر از اقدامات قوه قضائیه در این خصوص دانست و افزود: در قانون جدید آیین دادرسی کیفری نیز پیش بینی شده است که برای بسیاری از کسانی که مجازات جایگزین حبس شاملشان می شود قاضی این مجازات را اعمال کند. 

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه در خصوص استفاده از دستبندهای الکترونیک برای زندانیان در خارج از زندان هم گفت: این روش یکی از راههای جایگزین حبس محسوب می شود، اما در حال حاضر مشکل اساسی استفاده از این روش بحث بودجه است البته تا مرحله کارهای اجرایی این روش جلو رفته ایم.

سخنگوی دستگاه قضا در ادامه و با اشاره به دستورالعمل عفو زندانیان گفت: بر اساس این دستورالعمل اگر زندانیان در داخل زندان حرفه آموزی داشته باشند و یا نسبت به مسائل فرهنگی و توجه به خانواده خود تلاش بیشتری بکنند و همچنین در مقام توبه و جبران گذشته بربیایند سعی می شود، اسامی شان در لیست عفو قرار بگیرد با این حال این آزادی منوط به شرایطی است که زندانی باید آنها را داشته باشد. 

وی ادامه داد: در همین راستا حرفه آموزی و بحث ادامه تحصیلات مهم است سازمان زندانها هم شرایطی را فراهم کرده است که زندانیان پس از آزادی به عضو مفیدی برای جامعه تبدیل شوند. 

سخنگوی دستگاه قضا با اشاره به یکی دیگر از فعالیتهای دستگاه قضا در رابطه کاهش جمعیت کیفری زندانها توضیح داد از جمله اقدامات انجام شده ای که حتما باید مجلس دنبال کننده آن و یاریگر ما باشد بحث تعریف جرم است دولت و به خصوص مجلس در این رابطه باید به ما کمک کنند تا هر عملی جرم تعریف نشود قوه قضائیه در مقام این است که مواردی را که ضرورت ندارد جرم تلقی نکند این مهم نیز در حال انجام است که باید نهادهای دیگر هم یاری کننده ما در این رابطه باشند. 

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه اشتغال زایی را یکی دیگر ازاقدامات مهم برای زندانیان دانست و افزود: در هر حال حاضر تعدادی از زندانیان شاغل هستند با این حال گفتگوهای ابتدایی با بخش خصوصی انجام شده است تا این بخش هم در بحث اشتغال زایی به سازمان زندانها کمک کند پیرو این صحبتها هم هزینه سازمان زندانها کم می شود و هم خود زندانی مشغول به کار خواهد شد. 

وی در خصوص طرحها و مشکلات زمین مانده در این رابطه هم توضیح داد علت اصلی این مشکل بحث بودجه و مشکلات مالی است که قطعا دولت و مجلس باید به این قضیه ورود کنند هر چند که مشکلات مربوط به مدیریت باشد با این حال باید بخش ظرفیتها در مدیریت را فعال و از آن استفاده کنیم که در این راستا خود سازمان زندانها باید ورود کند. 

سخنگوی دستگاه قضا با تاکید بر ضرورت رسیدگی به وضعیت بهداشتی زندانها خاطر نشان کرد: برخی از بیماریها در داخل جامعه وجود دارد با این حال حساسیت این بیماریها در داخل زندانها دو چندان است چرا که در صورت عدم توجه به آنها این امراض مضاعف خواهد شد در این راستا دولت به بحث هزینه های زندانی و همچنین وزارت بهداشت به وضعیت زندانیان رسیدگی کنند.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه افزود: وزارت بهداشت تاکنون اقداماتی را انجام داده است با این حال بحث رسیدگی به وضعیت سلامت و بهداشت زندانیان بسیار حساس است در برخی از زندانها فعالیتهای بسیار چشمگیری در این رابطه انجام شده است با این حال کفاف تمامی زندانها را نمی دهد و باید اقدامات بیشتری به کمک دولت و وزارت بهداشت انجام شود. 

پرونده شکایت رئیس جمهور سابق از معاون اول رئیس جمهور در حال رسیدگی است

سخنگوی دستگاه قضا در ادامه نشست خبری خود درباره شکایت رئیس جمهور سابق از جهانگیری معاون اول رئیس جمهور گفت: هر کس شکایتی داشته باشد این شکایت ثبت می شود این شکایت نیز در دادسرا ثبت شده و به بازپرسی رفته است و در مرحله ی کارهای دادسرایی است؛ در دادسرا هر کسی شکایت کند از او مستندات می خواهند و از کسی که از او شکایت شده نیز دفاع می خواهند و مراحل دادسرایی باید طی شود.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه درباره موارد اتهامی پرونده فوق گفت: از بیان جزئیات معذورم و در برخی موارد عناوین اتهامی عوض می شود اما پرونده مورد نظر ثبت و ارجاع شده و در مرحله رسیدگی است.

پرونده مهدی هاشمی به اجرای احکام رفته است

وی درباره اینکه اجرای حکم مهدی هاشمی در چه مرحله ای قرار دارد، گفت: حکم پرونده قطعی شده و از مرحله تجدید نظر به مرحله بدوی برگشته و برای اجرای احکام رفته است و به دنبال اجرای حکم هستند.

سخنگوی دستگاه قضا با ابراز امیدواری از اینکه این پرونده هرچه زودتر اجرایی شود، گفت: این پرونده نیز مانند سایر پرونده ها برای اجرای حکم ممکن است زمان ببرد زیرا بین زمان قطعیت حکم تا اجرا معمولاَ زمانی وجود دارد و خیلی غیر متعارف نیست.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه درباره شنیده هایی مبنی بر تقاضای کمک مهدی هاشمی به دولت در برخی پرونده ها مانند کرسنت در ازای بخشش محکومیتش، گفت: چنین چیزی وجود ندارد و این اولین بار است که این موضوع را از شما می شنوم و ارتباطی نیز ندارد زیرا هر کس در مورد پرونده ای اطلاعی داشته باشد باید ارائه دهد.

سخنگوی دستگاه قضا درباره اینکه برخی سایتها اقدام به انتشار موارد غیر واقع علیه برخی افراد می کنند و اینکه واکنش دستگاه قضا در این خصوص چیست، گفت: اگر سایتی علیه کسی مطلبی بزند و قصد اخاذی داشته باشد اقدامات لازم انجام می شود.

وی درباره دستور رئیس قوه قضائیه برای برخورد با عوامل کوتاهی کننده در موضوع سیل، گفت: یکی از وظایف دستگاه قضا این است که در مواردی که حقوق عمومی مطرح است دادستان ورود کند و سالهای پیش نیز در مواقع وقوع سیل هیئت ها به استانها اعزام می شدند مانند زمانی که به مازندران فرستاده شدند و اقداماتی انجام گرفت که موثر بود.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه تصریح کرد: رئیس دستگاه قضا این بار از سازمان بازرسی کل کشور خواستند که در این زمینه بررسی کنند که آیا مسئولان قضائی کوتاهی کرده اند یا خیر البته شاید نشود جلوی همه خسارات سیل را گرفت، اما می شود آن را کنترل کرد و باید دید آیا مطابق قانون کار خود را انجام داده اند و کوتاهی داشته اند یا نه.

حکم پرونده مرتضوی تا 10 روز آینده صادر می‌شود

وی درباره اظهارات سعید مرتضوی پیرامون عدم حضور وزیر کار و رئیس سازمان تأمین اجتماعی در دادگاهش گفت: اگر متهمی در دادگاه تقاضای احضار کسی را داشته باشد این گونه نیست که هر کسی را که درخواست کرد الزام قانونی برای احضار و دعوت وی به دادگاه باشد، مگر اینکه مطلبی را که احضار شونده خواهد گفت متوقف به تحقیق از او، شهادت او و اینکه تعیین کننده در سرنوشت پرونده تشخیص داده شود و این مطلب را قاضی پرونده حکم داده و تشخیص می دهد.

سخنگوی دستگاه قضا تصریح کرد: اگر جایی این موضوع الزام نداشته باشد انجام نمی شود و بستگی به حکم و تشخیص قاضی است که حضور افراد احضار شده می تواند به نحوی به روند پرونده کمک کند.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه افزود: معاون حقوقی و مدیرکل ذیربط این پرونده آمده اند و مطالبی که مورد نظر آقای مرتضوی بود را به دادگاه ارائه کردند. 

وی با اشاره به اینکه از مقام بالاتر از قاضی پرونده شنیده است که جلسه ی روز شنبه گذشته آخرین جلسه ی پرونده سعید مرتضوی بود، گفت: آقای مرتضوی درخواست کرده علاوه بر دفاعیات شفاهی دفاعیه کتبی خود را نیز ارائه دهد و طی چند روز آینده دفاعیات کتبی وی ارائه خواهد شد و دادگاه نیز نهایتاَ طی ده روز آینده حکم را صادر می کند.

برخورد مدعی العموم دستگاه قضا با فیلم‌های اشاعه دهنده فحشا
محسنی اژه‌ای در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری بسیج مبنی بر اینکه مدعی العموم دستگاه قضایی در برابر فیلم هایی همچون «قصه‌ها» که بر روی پرده سینماها قرار می گیرد و مصداق علنی اشاعه فحشا و همچنین اهانت به مقدسات مردم متدین هستند، چه اقدامی انجام می دهد؟ گفت: ان شالله که همگی به این معضلات بخش فرهنگی توجه دارند و باید گفت که هر نهادی دستگاه نظارتی دارد و در ابتدا آن دستگاه است که باید نظارت بر این محصولات را انجام دهد.

سخنگوی دستگاه قضا ادامه داد: چنانچه موضوعی به این صراحت، خلاف شرع واقع شود و دستگاه نظارتی نیز با آن برخورد نکند و مجوز اکران نیز صادر شود، مدعی العموم وارد صحنه شده و با شدت تمام برخورد می کند.

وی تصریح کرد: قبلا نیز مصداق هایی در این خصوص داشته ایم که دادستانی ورود کرده و با جدید تمام برخورد کرده است.

رسیدگی به هر پرونده بستگی به ماهیت کار دارد

سخنگوی دستگاه قضا درباره پرونده احمدی نژاد و اینکه روند رسیدگی به این پرونده کند شده است یا خیر؟ ، گفت: رسیدگی به هر پرونده بستگی به ماهیت کار دارد و گاهی امری ساده و بسیط است که زمان کوتاهی می برد، اما گاهی در مواردی نیاز است تحقیقات از محل های مختلفی انجام شود و کارشناسی انجام بگیرد و باید دید اینکه گفته می شود پرونده کند پیش می رود بر چه مبنایی است البته من معتقدم در هر پرونده ای امکان کوتاه کردن زمان رسیدگی وجود دارد.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه افزود: اینکه گفته می شود طولانی شدن زمان رسیدگی به پرونده باعث شده آقای احمدی نژاد بتواند از آقای جهانگیری شکایت کند درست نیست، زیرا این دو موضوع متوقف بر هم نیستند و ممکن است شاکی یک پرونده متهم پرونده دیگری باشد که هر دوی اینها جای خود را دارد.

در مورد پرونده بابک زنجانی 2 و 3 چیزی نشنیده ام

وی درباره اینکه گفته می شود بابک زنجانی دو و سه پیدا شده اند و اینکه آیا پرونده ای در این راستا تشکیل شده یا خیر؟ گفت: من بارها عرض کردم اگر همه ملتزم به قانون باشیم به نفع همه است؛ ما باید بدانیم که در پیشگاه ملت و پروردگار باید پاسخگو باشیم و اگر مسئله ای باشد که در دنیا گرفتار آن نشویم در قیامت گرفتار می شویم و هر کس که ادعایی می کند تبعاتی نیز دارد.

سخنگوی دستگاه قضا در این رابطه نیز افرادی ادعاهایی نیز داشتند که سازمان بازرسی به آنها نامه زده است و مستنداتشان را خواسته و چنانچه این افراد جواب ندهند موضوع به قاضی و دادستان واگذار شده و تحت بازرسی قرار می گیرند و گر نتوانند ادعایشان را اثبات کنند گرفتار عواقب آن می شوند.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه تأکید کرد: در مورد پرونده بابک زنجانی 2 و 3 چیزی نشنیده ام.


وی درباره ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم شهرها و روستاها و اینکه 500 هزار ساخت و ساز فاقد مجوز بخصوص پیش از سال 85 وجود دارد و اینکه آیا دستگاه قضا این موضوع را تأیید می کند یا خیر گفت: از اینکه تعداد دقیق چه میزان است اطلاعی ندارم، اما آنچه که مکرر گفته شده این است که دولت، مجلس و قوه قضائیه به لحاظ کمیسیون اصل 90 در مجلس به این موضوع حساس هستند و موارد زیادی نیز شنیده شده که چطور برخی زمین ها که بدون مجوز و یا دارای مجوز ناقص هستند تخریب شدند.

سخنگوی دستگاه قضا تأکید کرد: مشکل اصلی باید بین دستگاهی که مجوز می دهد حل شود و مشخص گردد که در دولت یا نظام چه کسی حق ارائه مجوز را دارد و اینکه آیا شورای شهر یا شورای روستا حق ارائه تغییر کاربری دارند یا اینکه دهدار می تواند مجوز بدهد یا خیر یا اینکه فلان نحوه ساخت در حریم محسوب می گردد یا نه و اینکه ساخت و ساز داخل محدوده است یا خارج از آن این موضوعات باید حل شود زیرا در بسیاری از موارد منابع طبیعی، جهاد کشاورزی و شهرداری ها با هم تعارض دارند.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه تصریح کرد: این مسائل در ستاد مبارزه با مفاسد طرح شده است و وزیر کشور مسئول رسیدگی به آن شده که این بخش در طرح های جامع و تفصیلی برای شهر و روستا در نظر گرفته شود و تنها کسانی که اجازه صدور مجوز تغییر کاربری یا ساخت را دارند اینکار را انجام دهند.


رئیس دفتر رئیس جمهور سابق نه بازداشت شده و نه به دادگاه احضار شده است

خبرنگاری در خصوص اینکه رئیس دفتر سابق رئیس جمهور به پرونده بقائی ورود پیدا کرده و بازداشت شده است پرسید که حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژیه پاسخ داد: هر دوی این مطلب کذب محض است و وی نه به دادگاه احضار شده و نه بازداشت شده است. اگر جایی هم توسط رسانه ای این مطلب عنوان شده اگر جنبه عمومی پیدا کند دادستان می تواند به آن ورود کند و رسانه ای را که تخلف کرده تحت تعقیب قرار دهد.

بخشی از پرونده سه هزار میلیاردی مختومه شده است

سخنگوی دستگاه قضا در پاسخ به سوالی در خصوص پرونده سه هزار میلیاردی که بخش دوم آن هنوز رسیدگی نشده و بخش اول آن مختومه شده است، گفت: بخشی از پرونده مختومه شده، افراد مرتبط با این پرونده نیز از 300 نفر گذشته است. در این پرونده هم به تدریج کیفرخواست صادر شده و افراد به ترتیب اولویت به دادگاه احضار شدند.

حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژیه گفت: در خصوص این پرونده با مشکل مضاعفی روبه رو شده ایم که آقای سراج قبلاَ قاضی این پرونده بود که اقای سراج پس از مدتی تغییر کردند و قاضی دیگری به عنوان دادرس این پرونده را دست گرفت که وی هم منتقل شده اما این پرونده هنوز مطرح است.

وی ادامه داد: مواردی هم که قبلاَ کیفرخواست صادر شده ولی هنوز حکم داده نشده و مواردی هم هست که اعاده دادرسی کرده اند که برخی در دیوان عالی رد شد و برخی هم پذیرفته شد و به دادگاه برگشته که برخی از آنها رسیدگی شده برخی هم در حال رسیدگی است. در واقع کل این پرونده هنوز مختومه نشده است.

بازداشت سردار احمدی مقدم و فرزندش کذب محض است

خبرنگاری هم به پرونده فساد مالی مسئولان ناجا اشاره کرد که حجت الاسلام و المسلمین اژیه پاسخ داد: قبلاَ اعلام کرده ام که خبر بازداشت سردار احمدی مقدم و فرزندش کذب محض است و امروز هم اعلام می کنم که این موضوع کذب است. در خصوص این موضوع پرونده ای مربوط به تعاونی ناجا تشکیل شده و در حال رسیدگی است.

قرار ملاقاتی در خصوص دیدار نمایندگان با بابک زنجانی تعیین نشده است

سخنگوی قوه قضائیه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست ملاقات با بابک زنجانی برای بررسی برخی ابهامات را داشته اند، گفت: هر درخواست قانونی نمایندگان مجلس رسیدگی می شود، نمایندگان مجلس به عنوان ناظر حق ورود به پرونده های قضایی را ندارند.

وی با بیان اینکه در مقطعی هم یک رئیس جمهور درخواست ملاقات با یکی از زندانیان داده بود که مورد قبول واقع نشد، افزود: الان در این خصوص هم اصلا قرار ملاقاتی تعیین نشده است.

ورود دادستان به جرائم جنبه عمومی فضای مجازی

خبرنگاری از محسنی اژیه در خصوص پیامک های تبلیغاتی که بعضا به صورت انبوه برای مشترکان ارسال می شوند و برخی از این پیامک ها جنبه کلاهبرداری دارد، پرسید که سخنگوی دستگاه قضا در پاسخ به آن گفت: در خصوص مسائل فضای مجازی شورای عالی فضای مجازی که رئیس جمهور، رئیس آن است مستمراً جلساتی دارند البته چندین ماه است که این جلسات برگزار نشد.

وی افزود: همچنین کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه که شش وزارتخانه عضو آن هستند و دادستان کل کشور رئیس این کارگروه است و این کارگروه وظایفی دارد و در مواردی طبق قانونی می تواند تصمیماتی را بگیرد؛ اما هیچکدام از اینها نافی اختیارات قوه قضائیه نیست.

سخنگوی دستگاه قضا اضافه کرد: اگر در فضای مجازی اتفاقی بیفتند که جنبه عمومی داشته باشد، دادستان به عنوان مدعی العموم وارد می شود اما اگر موضوع جنبه عمومی نداشته باشد باید شاکی وجود داشته باشد تا موضوع قابل رسیدگی باشد. همانطور که در بسیاری از موارد چه در تهران و چه در شهرستانها مسائلی که جنبه عمومی دارد دادستان وارد شده و تصمیماتی را اتخاذ می کند.

تکذیب اشرفی اصفهانی

حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژیه در پاسخ به سوال دیگری در خصوص ادعای آقای اشرفی اصفهانی مبنی بر تخلف بقایی و سرمایه‌گذاری گسترده وی در چندین کشور و نامه آقای سراج به ایشان برای ارائه مستندات خود گفت: من شنیده ام که ایشان این مطلب را تکذیب کرده است ولی از خود آقای سراج مطلبی را نشنیده ام.

خبرنگاری در خصوص اینکه زمان دادگاه بابک زنجانی مشخص شده است و پرونده زنجانی از فساد بزرگ مالی حجیم تر است آیا این پرونده از نوعی هست که فساد فی الارض برای بابک زنجانی مطرح باشد؟، که حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژیه پاسخ داد: باید منتظر رای دادگاه باشیم در حال حاضر بنده نمی توانم چیزی بگویم اما در کیفرخواست چنین درخواستی شده بود.

لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم فعلا در دستور کار قرار ندارد

خبرنگاری هم در خصوص تصویب لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم پرسید و اینکه این لایحه در شورای نگهبان به دلیل اینکه باید توسط قوه قضائیه هم تایید شود رد شده است پرسید که سخنگوی قوه قضائیه پاسخ داد: این لایحه جزو اولویت های درجه یک ما نیست و فعلا در دستور کار قرار ندارد.

ضرورت شفاف سازی مقامات دولتی در خصوص میزان ارز در خارج از کشور

حجت الاسلام و المسلمین محسنی اژیه در پاسخ به سوالی دیگری مبنی بر اینکه آیا قوه قضائیه در خصوص افرادی که پس از تحریم ها ممکن است به دنبال سوء استفاده باشند، ورود پیدا می کند یا خیر، گفت: قوه قضائیه در این موضوع وارد نمی‌شود. این وظیفه دولت است که در این خصوص برنامه ریزی کند.

وی افزود: امیدواریم مقامات دولتی شفاف سازی کنند که بالاخره چه میزان ارز در خارج از کشور داریم.

خبر بازداشت سعیدلو کذب محض است

از سخنگوی دستگاه قضا 2 سوال دیگر پرسیده شد. یکی در ارتباط با خبر بازداشت علی سعیدلو معاون اجرایی دولت سابق و همچنین سوال دوم در خصوص آزادی حمیدرضا بقایی معاون رئیس جمهور سابق، که وی اظهار کرد: سئوال اول کذب محض است و این فرد بازداشت نشده و این خبر صحت ندارد و در مسئله دوم نیز بنده چیزی نشنیده ام و این امر در اختیار بازپرس است.

وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آیا از پرونده‌های کلان فساد اقتصادی موردی وجود دارد که مطرح کنید، گفت: پرونده‌های عدیده‌ای در این خصوص مطرح می‌شود؛ اما الان چنین چیزی نیست.

خبر سفر رحیمی به خارج را تایید نمی‌کنم

حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژیه در پاسخ به سئوالی مبنی براینکه آیا سفر محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس جمهور سابق که در حال حاضر باید در زندان باشد، به خارج از کشور را تایید می‌کنید، تصریح کرد: خیر این خبر تایید نمی‌شود.

وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه چرا هیچ چیز از اتهامات پرونده بقایی بیان نکردید، تصریح کرد: علت آن این است که ما معذوریت قانونی داریم و تا حکم قطعی نشده از بیان جزئیات معذوریم.

اقدامات قوه قضائیه در ارتباط با جلوگیری از تخلفات شرکت‌های بیمه‌ای

سخنگوی قوه قضائیه در پاسخ به سئوالی مبنی بر اقدامات قوه قضائیه و معاونت پیشگیری از وقوع جرم در ارتباط با جلوگیری از تخلفات شرکت‌های بیمه‌ای و افزایش پرونده‌هایی از این دست، گفت: در دادستانی کل کشور حداقل در دو سال گذشته جلسات مکرری با بیمه مرکزی برگزار شد که چه اقدامات پیشگیرانه‌ای در این زمینه انجام دهیم و همچنین در رابطه با رسیدگی سریعتر به این پرونده‌ها مباحثی مطرح شد. 

وی ادامه داد: البته معاونت پیشگیری از وقوع جرم در این خصوص اقداماتی داشته است؛ اما از جزئیات آن اطلاعی ندارم.

برخی افرادی که در لیست رحیمی بودند اصلا جزو نامزدهای نمایندگی مجلس هم نبوده‌اند

معاون اول دستگاه قضا در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس اعلام کرده در مورد نمایندگانی که برای انتخابات از رحیمی پول گرفته‌اند استعلاماتی صورت گرفته اما جواب این استعلامات هنوز نیامده است و چه موقع قرار است این استعلامات اعلام شود، اظهارکرد: هیچ وقت. بنده بارها گفته‌ام افرادی که در هر نوع انتخاباتی از جمله ریاست جمهوری، نمایندگی مجلس و یا شوراها پولی خرج می‌کنند باید در خصوص تبلیغات و هزینه‌های انتخاباتی آن‌ها ساماندهی شود که سیاست‌های کلی آن در مجمع تشخیص مصلحت نظام تدوین شده است.

کاهش قیمت برخی خودروهای داخلی

روند کاهش قیمت خودروهای داخلی در بازار آزاد در هفته جاری نیز ادامه یافت.

به گزارش ایسنا، در این هفته قیمت پژو 405 معادل 100 هزار تومان، پژو 206 تیپ 2 معادل 200 هزار تومان،‌ پارس تندر 400 هزار تومان، تندر اتومات 500 هزار تومان و قیمت تندر 90 مدل E2 هم 700 هزار تومان کاهش یافته است.

قیمت باقی خودروهای داخلی تغییر خاصی نسبت به نرخ این خودروها در هفته گذشته نداشته است.

به گزارش ایسنا، قیمت روز خودروهای داخلی به شرح زیر است:

خودرو	قیمت کارخانه‌ای	قیمت بازار
تیبا	23 میلیون و 950 هزار تومان	24 میلیون و 100 هزار تومان
پراید SE111	20 میلیون و 140 هزار تومان	20 میلیون و 600 هزار تومان
پراید 131	19 میلیون و 920 هزار تومان	20 میلیون تومان
پژو 405	30 میلیون و 44 هزار تومان	29 میلیون و 100 هزار تومان
سمند EF7	29میلیون و 973 هزار تومان	30 میلیون و 100 هزار تومان
پژو پارس سال	35 میلیون و 327 هزار تومان	36 میلیون و 200 هزار تومان
پژو 206 تیپ 5	34 میلیون و 452 هزار تومان	36 میلیون و 500 هزار تومان
پژو 206 تیپ 2	قیمت جدید هنوز اعلام نشده	32 میلیون و 600 هزار تومان
پژو 206 v8	34 میلیون و 991 هزار	37 میلیون و 100 هزار تومان
لیفان 620	44 میلیون و 800 هزار تومان	45 میلیون تومان
لیفان x60	61میلیون تومان	62 میلیون تومان
ام وی ام 315	40 میلیون تومان	40 میلیون تومان
ام وی ام 110	22 میلیون و 400 هزار تومان	22 میلیون و 400 هزار تومان
ام وی ام 530	44 میلیون تومان	44 میلیون تومان
ام وی ام x33	66 میلیون و 400 هزار	66 میلیون و 500 هزار تومان
جک	47 میلیون و 800 هزار تومان	48 میلیون تومان
پارس تندر	39 میلیون و 350 هزار تومان	42 میلیون و 200 هزار تومان
تندر 90 اتومات	47 میلیون و 500 هزار تومان	48 میلیون و 500 هزار تومان
تندر 90 E2	37 میلیون و 290 هزار تومان	42 میلیون و 800 هزار تومان

غول هواپیماسازی آمریکا به تهران می‌آید

ظرفیت بالقوه 80 میلیارد دلاری بازار هوایی ایران آنقدر برای شرکت‌های بین‌المللی وسوسه‌کننده شده که حتی می‌تواند دولت آمریکا را به میانه بازی بکشد و شاید اینجا نقطه‌ای است که ایران می‌تواند بین گزینه‌های بزرگ انتخاب کند.

به گزارش خبرنگار ایسنا، باز شدن دوباره دروازه‌های تجاری اقتصاد ایران به روی کشورهای بین‌المللی عرصه تجاری جدیدی را باز کرده که با توجه به بحران‌های اقتصادی سال‌های گذشته و نبود رشد محسوس می‌تواند مساله‌ای غیرقابل چشم‌پوشی باشد.

باقی ماندن در لیست بازارهای اقتصادی ایران آنقدر مهم است که کشورهای مختلف اروپایی از سطح رییس‌جمهور و وزیر امور خارجه گرفته تا مقامات مختلف اقتصادی بسیج شده‌اند تا به بازاریابی در این عرصه بپردازند.

از این رو کار تا جایی پیش رفته که ایران از چند هفته قبل سعی در روشن کردن شرایط بازار خود برای خارجی‌ها داشته و رسما اعلام کرده است با سنجش شرایط تمام گزینه‌ها و در نظر گرفتن اوضاع داخلی کشور نسبت به خرید وسایل حمل و نقل جدید اقدام می کند.

یکی از مهم‌ترین کشورهایی که در طول ماه‌های گذشته سعی کرده اوضاع اقتصادی خود در ایران را بهبود بخشد کشور اروپایی فرانسه است. این کشور که بیشترین سهم را در شرکت هواپیماسازی اروپایی ایرباس دارد تلاش کرده با توجه مواضع نه چندان مثبتی که در مذاکرات هسته‌ای داشته در عرصه اقتصادی خود را به شکلی همه‌جانبه برای حضور در ایران آماده کند که این مساله با واکنش‌های مختلفی از سوی دولت ایران همراه بوده است.

آخوندی در سفری که چند هفته قبل به کشور فرانسه داشت رسما به آنها اولتیماتوم داد که اگر رابطه خود را با ایران اصلاح نکنند در بازار بزرگی که بعد از تحریم‌ها به وجود می‌آید نقشی ندارند.

این هشدار به شدت از سوی فرانسوی‌ها جدی گرفته شده و کار را تا جایی پیش برده که رییس‌جمهوری این کشور و وزیر امور خارجه کابینه مستقیما در رابطه با بازار پس از ایران شروع به مذاکره کردند.

دست بالای طرف ایرانی در مذاکرات اقتصادی چند روز گذشته باعث شده وزیر راه و شهرسازی ایران در جریان دیدار مستقیم خود با فابیوس در تهران اعلام کند که هر چند با توجه به سهم کلان ایرباس در ناوگان هوایی ایران قطعا مذاکرات با این شرکت اروپایی ادامه پیدا می‌کند اما این بدان معنا نیست که ایران دیگر شرکت‌های هواپیمایی را فراموش کرده و بوئینگ به عنوان غول هواپیماسازی آمریکای شمالی نیز همچنان جزو گزینه‌های ایران به حساب می‌آید.

آخوندی حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته و اعلام کرده در آینده نزدیک نمایندگان شرکت‌ بوئینگ وارد تهران خواهند شد و در جریان مذاکرات دوجانبه درباره ورود به بازار ایران فکر خواهند کرد.

هر چند با توجه به زمان چند ماهه باقیمانده به لغو قطعی تحریم‌ها و البته روشن نشدن ابعاد دقیق برنامه ایران برای نوسازی و بهسازی ناوگان هوایی خود هنوز نمی‌توان نسبت به میزان سهمی که غول‌های هوایی دارند اظهارنظر کرد، اما از هم‌اکنون می‌توان انتظار داشت که ایران به هیچ یک از شرکت‌ها و کشورهای غربی در این زمینه امتیاز خاصی نخواهد داد.

شرکت بوئینگ که در طول هفته‌های گذشته بارها نسبت به از دست دادن بازار هوایی ایران ابراز نگرانی کرده و اعلام کرده در صورت چراغ سبز دولت آمریکا آمادگی لازم برای مذاکرات با ایرلاین‌های ایرانی را دارد می‌تواند با استفاده از نگاه همه‌جانبه طرف ایرانی سهمی از بازار را از آن خود کند. هر چند هنوز دولت آمریکا صحبت از دریافت مجوز از سوی این شرکت نکرده اما احتمال این وجود دارد که برای از دست نرفتن یک بازار چند 10 میلیارد دلاری مجوزهای لازم در این زمینه صادر شود.

باید دید آیا طبق اعلام وزیر راه در طول روزهای آینده پای نمایندگان شرکت بوئینگ پس از چندین دهه به ایران باز می‌شود یا شرکت‌های اروپایی می‌توانند با استفاده از مذاکرات همه‌جانبه خود گوی سبقت را از بوئینگ بربایند.

ایده‌های سازنده ظریف برای گفت‌وگوی فراگیر منطقه‌ای

معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه از ایده‌های سازنده محمدجواد ظریف برای شکل‌گیری گفتگوهای فراگیر منطقه‌ای خبر داد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) ،حسین امیرعبداللهیان گفت: دولت یازدهم از آغاز به کارش در راهبردی که پیگیری می‌کند همکاری همه جانبه با همسایگان و کشورهای منطقه به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس را در دستور کار قرار داده است.

وی افزود: سفر اخیر آقای ظریف بلافاصله پس از توافق هسته ای با هدف ابلاغ پیام دوستی و تعمیق همکاری ها و برادری ها در منطقه و کشورهای همسایه صورت گرفت.

امیرعبداللهیان با اشاره به ایده های سازنده وزیر امورخارجه کشورمان برای گفتگوهای فراگیر منطقه‌ای، اهداف و نتایج این گفتگوها را همکاری های جدی و همه جانبه در مبارزه با افراط گرایی و تروریسم و تحقق صلح ، ثبات و رفاه هر چه بیشتر مردم منطقه برشمرد.

معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص تحولات اخیر در یمن، تجاوز نظامی عربستان سعودی به این کشور را خطایی راهبردی دانست.

وی گفت: در دیدار و گفتگویی که در حاشیه نشست اخیر وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده با وزیر امور خارجه عربستان داشتم درباره یمن به صراحت به وی تاکید کردم که تجاوز نظامی عربستان به این کشور خطایی اساسی ، جدی و راهبردی است.

امیرعبداللهیان افزود: در این دیدار به عادل الجبیر گفتم که این اقدام نه فقط به امنیت عربستان و منطقه کمکی نکرده بلکه شرایط امنیتی منطقه را پیچیده‌تر کرده است.

وی با اشاره به ادامه درگیری ها در مناطق مختلف یمن گفت: تصرف بخش هایی از عدن و انتقال برخی از نیروهای طرفدار رئیس جمهور مستعفی یمن به این شهر، راهکار نهایی و اساسی نیست.

معاون وزیر امور خارجه در گفت وگو با خبرگزاری صداوسیما ، افزود: آنچه درباره آینده سیاسی یمن اهمیت دارد این است که همه گروه‌ها، احزاب و شخصیت های مؤثر این کشور باید تصمیم گیرنده باشند و خود یمنی ها در سایه رأی و نظر مردم این کشور برای آینده سیاسی کشورشان از مجرای گفتگوهای یمنی - یمنی تصمیم بگیرند.

امیرعبداللهیان اضافه کرد: ما از یمنی حمایت می کنیم که در سایه تقویت صلح ، ثبات و امنیت منطقه گام بردارد ، هدفی که همه گروه های موثر و ریشه دار در درون جامعه یمن پیگیری می کنند.

وی به مقامات عربستان توصیه کرد هرچه سریع‌تر تجاوز علیه یمن را متوقف کنند، به محاصره انسانی این کشور خاتمه دهند و به مسیر گفتگو، راهکار سیاسی و تمرکز بر نقش محوری سازمان ملل متحد برای حل و فصل سیاسی مسائل این کشور با مشارکت همه گروه های یمنی توجه بیشتری معطوف کنند.

معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش دیگری درباره اهداف سفر مقامات برخی کشورها به ویژه آمریکا به کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت: ما سفر ، گفتگو و تعامل کشورها را موضوعی مثبت تلقی می کنیم اما مداخلات خارجی در منطقه را غیرسازنده و نادرست می دانیم.

امیرعبداللهیان با اشاره به گفتگوها میان برخی کشورهای غربی و منطقه افزود: در این گفتگوها برخی طرف‌ها تلاش می‌کنند که نگرانی‌ها را کاهش دهند و برخی نیز با خباثت و رفتار غیرسازنده در پی تشدید نگرانی ها و دامن زدن به اختلافات در منطقه مهم و راهبردی ما هستند.

وی همچنین با اشاره به سفر اخیر وزیر امور خارجه به منطقه گفت: متاسفانه در این سفر شاهد بودیم که برخی از کشورهای منطقه به جای ایفای نقش سازنده، اخبار جعلی و نادرست منتشر و تلاش کردند به تنش های منطقه‌ای دامن بزنند.

امیرعبداللهیان ادامه داد : حتی یکی از کشورهای منطقه در آستانه سفر آ‌قای ظریف، اخباری کاملا کذب مبنی بر ارسال سلاح از جانب ایران به بحرین منتشر کرد که این اتهام را قویاً تکذیب کردیم.

معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه ابراز امیدواری کرد کشورهای منطقه در مبارزه با افراط‌گرایی و تروریسم و مشارکت در ایجاد صلح و ثبات در منطقه با بصیریت و هوشمندانه برخورد کنند.