موانع عفاف و حجاب در جامعه و در کل
جوامع بشری را میتوان به سه دسته تقسیم نمود .
اولین دسته از موانع بروز
و ظهور حجاب موانع علمی است، بدین معنی که برخی از مسائل و ابهامات علمی وجود دارد
که به عنوان مانعی برای ترویج حجاب هستند که باید به ابهامات و شبهات علمی در این
زمینه پاسخ داده شود وشاید یکی از بزرگترین خلاهای علمی این است که این است که
هنوز پاسخ علمی درستی برای بسیاری از احکام و تعالیم اسلامی داده نشده
است،پاسخگویی به سوالات جوانان و نوجوانان می تواند در این مسیر راهگشا باشد.
دومین دسته از موانع ،موانع ذهنی است به عبارتی ذهنیت و برداشت اشتباه از
موضوع عفاف و حجاب منجر به شکل گیری این مشکل شده است به عنوان مثال دخترجوانی از
رفتار خشن و دور از ادب یک فرد محجبه این تصویر در ذهن او نقش می بندد که افراد با
حجاب بداخلاق هستند و یا تصور اشتباهی که اخیرا رواج یافته "برای زیبایی باید
بدحجاب بود” یا "علت پیشرفت غربی ها بدحجاب بودن آن ها است” که باید تدبیر
درست و منطقی برای رفع این مشکل اندیشید.
موانع عینی سومین دسته از موانع ظهور عفاف و حجاب است که از جمله این موانع می
توان عدم دسترسی به ملزومات و محصولات عفاف و حجاب برای همه مناطق و شهرهای کشور و
عدم تبلیغ مناسب از محل های فروش پوشاک دانست.
متاسفانه ما فکر می کنیم که حجاب و عفاف مانند صندوقچه ی دربسته در جزیره ای
دورافتاده است در صورتی که این مسئله محدود به منطقه ی خاصی نبوده و نیست بلکه این
مسئله دارای ابعاد جهانی و ملی است و به عبارتی عصر ارتباطات منجر شده است که
مرزهای طبیعی و جغرافیایی برداشته شود.
اگر به این مقوله به صورت اجتماعی نگاه شود قطعا ریشه های آن را در بخش های دیگر
اجتماع مشاهده می شود، خانواده به عنوان اصلی ترین و مهم ترین رکن اجتماع در
ارتباط مستقیم با مسئله عفاف و حجاب است و وابستگی عمیق بین این دو وجود دارد
به گونه ای که تضعیف عفاف و حجاب موجب تضعیف خانواده و تحکیم آن موجب استحکام
بنیان خانواده می شود و به همین منظور است که شبکه های ماهواره ای و مجازی غرب
عفاف و حجاب را نشانه رفته چرا که برای تخریب نظام خانواده بایدعفاف و حجاب ارا در
جامعه تخریب کرد و برای اصلاح خانواده نیز باید به دنبال اصلاح عفاف و حجاب در
جامعه بود.
2- چگونه حجاب وعفاف را می توان محبوب جامعه کرد؟
1- تعریف استانداردهای
فرهنگی مناسب در زمینه حجاب که با مبانی دینی و ملی کشور مطابقت داشته باشند.
2- تبیین آموزه‌های دینی در خصوص ضرورت رعایت اصول حیا و
عفت در روابط اجتماعی
3- استفاده از آراء و نظریات اندیشمندان و صاحب نظران حوزوی و
دانشگاهی امین و آگاه به اصول مترقی اسلام به منظور تبیین صحیح مسأله حجاب
4- احیا و ترویج سنت حسنه امر به معروف و نهی از منکر
5- سپردن بخش اعظم اجرای پروژه ترویج حجاب و عفاف به زنان به
عنوان متولیان اصلی این امر
6- تبیین فلسفه و پیامدهای مثبت فرهنگی، اجتماعی، روانی و اخلاقی عفاف و
حجاب در عرصه‌های مختلف زندگی و اثرات منفی عدم رعایت آن در سست شدن بنیانهای
اخلاقی جامعه
7- توجه دادن به رعایت پوشش نه به عنوان یک اجبار اجتماعی، بلکه
به عنوان یک ارزش انسانی، دینی و معنوی جهت مصونیت از زشتی‌ها و آسیب‌های اجتماعی
8- راهنمایی و هدایت همراه با دقت، ظرافت، خیرخواهی و
دوستی کسانی که قصد نادیده گرفتن هنجارهای جامعه را دارند.
9- اختصاص بخشی از موضوعات تحقیقاتی به بررسی زمینه، علل
و موانع گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه
10- اهتمام جدی نسبت به ارائه الگوی مطلوب از عفاف و حجاب و پرهیز از ایجاد
تضاد و تناقض در این امر
11- به کارگیری نیروی انسانی آگاه و عامل به مبانی فرهنگ عفاف و حجاب
12- استفاده بهینه از مبلغان آشنا به اصول و مبانی فرهنگ عفاف و حجاب
13- الگوسازی و ایجاد گرایشات عمیق و پایدار نسبت به امر حجاب و عفاف از طریق
معرفی سیره عملی معصومین(ع)
14- تبیین عدم مغایرت پوشیدگی، حجاب و عفاف با حضور و فعالیتهای اجتماعی
زنان و رفع شبهه تعارض میان این دو مسأله.
15- برخورد همراه با رأفت اسلامی و پرهیز از برخوردهای خشن، فیزیکی و تحقیرآمیز با
متخلفین
16- اتخاذ تدابیر لازم جهت تولید و توزیع اقلام مورد نیاز در رعایت حجاب
17- توسعه و تنوع بخشی به الگوهای مناسب حجاب به منظور اقناع روحیه تنوع
طلبی و حس زیباشناختی زنان، در ضمن ترویج و تشویق چادر به عنوان حجاب برتر (مصوبات
شورای عالی انقلاب فرهنگی در موضوع حجاب،
اما راهکارهای قرآنی برای جلوگیری از بد حجابی و بی حجابی:
1- آشکا نکردن زینت‌ها
در این باره میتوان گفت
که اسلام دستور به زینت نکردن نداده است بلکه زینت که باعث جلوه گری و خودنمائی زن
در برابر مردان نامحرم می‌شود نهی نموده است.
قرآن کریم می‌فرماید: زنان زینت‌های خود را آشکار نکنند.
2- نهی از تبرج مذموم
در قرآن کریم در این باره
آمده است؛ در تبرج زنان در جاهلیت اولی، جلوه‌گری زنان در قبل از اسلام بوده است.
منظور از این دوران به دلیل عدم رعایت دستورات پیامبران سبب بوجود آمدن پیامدهای
بسیار بدی برای جامعه شده است. در تفسیر قمی روایتی است که امام صادق(ع) از پدرش
آورده است: در زمانی است که مردم همانگونه عمل کنند که قبل از اسلام عمل می‌شده
است. امروز شاهد این تبرج‌ها و جلوه‌گری‌های مذموم هم در زنان و هم در مردان
هستیم.
3- راهکار عدم حضور غیر ضروری زن در جامعه
در خانه‌هایتان بنشینید و
آرام گیرید و بی حاجت و ضرورت از منزل بیرون نروید و مانند دوره جاهلیت پیشین
آرایش و خودآرائی مکنید.
"... الاولی و قرن فی بیوتکن و لاتبرجن تبرح الجاهلیه"
زنان مومنه به پیروی از این آیه مبارکه باید از هرگونه حضور غیر ضروری در جامعه
خودداری کند تا الگو و نمونه برای سایر زنان مسلمان باشند.
4- راهکار ترویج فرهنگ غیرت در مردان
پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید:
چگونه مردی است در حالی که تزئین میکند همسرش و خارج می‌شود از خانه‌اش به حالتی
که تزئین کرده و عطر زده و شوهرش بر این امر راضی باشد، پس می‌سازد برای همسرش آن
زن هر قدم خانه‌ای در آتش
5- راهکار حفظ نگاه
حفظ نگاه توسط زنان و
مردان مومن یک مبارزه منفی با زنان جلوه‌گر می‌باشد، چون چنین زنانی را مورد بی
توجهی قرار دهند. یک اثر تربیتی دارد و آنها متوجه خواهند شد که تنها با این وضع
مورد توجه بیمار دلانی قرار خواهند گرفت که خود فاقد ارزش انسانی هستند.
6- تبیین فلسفه حجاب برای جامعه
حجاب مایه ارزش احترام زن
می‌باشد و مایه حفظ عفت و عصمت زن است. حجاب مایه تحکیم پیوند زوجین می‌شود و
سلامت جامعه را در بر دارد. حجاب حق الهی است و مسلمان تسلیم امر الهی می‌باشد.
حجاب پرچم پاکدامنی و عفاف برای زن است. حجاب سبب امنیت زن در جامعه می‌شود و
عاملی برای موفقیت‌های معنوی است.
7- صبر و استقامت در ترک عادت
افرادی که سعی بر این دارند که بهبود در وضعیت پوشش خود به وجود آورند مسلماً با مشکلاتی چون فشار از ناحیه اطرافیان، تمسخر عده‌ای نادان و .... قرار خواهند گرفت، اما زنی که الگوی خود را فاطمه زهرا(س) و زینب کبری(س) قرار دهد سختی این کار در برابر سختی‌هایی که این بزرگان کشیده‌اند بسیار ناچیز است.
8- ایجاد مشاغل خانگی برای زنان جویای کار
زنان مومنه باید سعی کنند
وقت خود را با کارهای نیک پر کنند از جمله تربیت فرزندان، بالا بردن علم و آگاهی،
و همچنین کارهای هنری مفید برای زنان
10- احیای امر به معروف و نهی از منکر
پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند:
اگر شخصی در نهان معصیتی را مرتکب شود فقط به ضخص او ضرر وارد می‌شود و اگر در
ملاء عام گناهی را انجام دهد و دیگران او را نهی از منکر نکنند همه مردم زیان می‌بینند.
البته باید توجه داشت در پیشگیری و درمان بدحجابی و بی‌حجابی باید امر به معروف با
شیوه‌های منکر و بدون توجیه منطقی و خارج از حدود شرعی مشخص شده نباشد، تذکرات
باید صحیح باشد و مرحله به مرحله اجرا شود.
10- ترویج فرهنگ نماز در بین زنان (مهم)
زنان در حال نماز خواندن
مکلف به داشتن حجاب کامل هستند؛ از طرفی بهترین نوع ارتباط معنوی بنده با خدای
خویش در حالت نماز می‌باشد. با توجه به وجوب پوشش در نماز که بهترین حالت ارتباط
زن با خداوند متعال است به ارزش جایگاه حجاب پی می‌بریم. از طرفی زنان مومن برای
انجام فریضه الهی نماز در روز چندین بار داشتن پوشش کامل را عملا تمرین و تکرار می‌کنند،
علاوه بر آن با توجه به آیه مبارکه «وقرن فی بیوتکن ولا تبرجن ... اقمن الصلوه...»
خداوند در این آیه شریفه به زنان امر میکند که جلوه‌گری نکنید و اگر می‌خواهید
نیروی بازدارنده‌ای در برابر این تبرج به دست آورید نماز را به پا دارید، نماز شما
را از فحشاء منکر باز می‌دارد. نماز خواندن نیرومندترین وسیله برای حفظ حجاب است.
11- تعاون فرهنگی
در مراودات دو سویه سایر
کشورهای اسلامی زمانی که آنان شاهد این امر باشند که زنان مسلمان با حفظ حجاب
موفقیت‌های بیشتری را در عرصه فعالیتهای اجتماعی، علمی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی
دارند و بسیاری از معضلات اجتماعی که در غرب در اثر برهنگی زیاد ایجاد شده است در
یک کشور اسلامی جایی برای گسترش ندارد و در واقع کشورهای اسلامی عملاً به تبلیغ
ایده آل‌های فرهنگی خود پرداخته‌اند.
12- مراقبت در معاشرت‌ها و همنشینی‌ها
حضرت علی علیه السلام می‌فرماید:
با اشخاص شرور معاشرت و رفاقت نکن زیرا طبیعت تو ناخودآگاه از او متأثر می‌شود.
بنابراین زنان مومنه باید مراقب باشند دوستان صمیمی و همدل خود را از زنان عفیف و
با حیا انتخاب کنند و از دوستی با افراد بی بند و بار خودداری کنند، هرچند باید
تلاش بر منشأ اثر بودن روی این افراد باشند.
13- تربیت تدریجی بر تحجب در خانواده
امام رضا(ع) فرمودند:
هنگامی که دختر شش ساله شد مرد نامحرم نباید او را در آغوش بگیرد.
بنابراین در مسأله آموزش حجاب و پوشش به فرزندان نیز پدر و مادر باید مرحله به
مرحله او را به فلسفه و خوبی‌های حجاب آشنا کرده و در خود درک فرزند به راهنمائی
او بپردازند و فرزند تحت تربیت تدریجی و عملی پدر و مادر قرار گیرد.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که غالباً پیروزی‌های نهایی و کامل در دراز مدت
به دست می‌آید.
15- تبیین حد و مرز زینت در برابر افراد
به سه قسم تقسیم می‌شود:
الف) زینت برای غیر محارم: که آشکار نکردن زینت‌های پنهان و نگاه به زینت‌های
آشکار در صورتی خالی از اشکال است که خالی از هرگونه قصد لذت و ریبه باشد.
ب) زینت برای شوهر
ج) زینت برای سایر:
قسمت سوم، مربوط به زینت برای سایر محارم است که شامل محل گردنبند و بالای آن،
بازوبند و زیر آن و خلخال و آنچه پایین آن است می‌شود. بنابراین به این مهم توجه
داشته باشیم که از پوشیدن لباس حلقه آستین، دامن‌های کوتاه با پاهای برهنه و یقه‌های
باز بیش از حد متعارف حتی در برابر محارمی به جز شوهر مانند پدر، برادر عمو و دایی
... خودداری کنیم و جواز نگاه کردن به زینت‌های باطنی زنان آن هم در محدوده‌ای که
در روایات نقل شده برای محارم غیر شوهر به شرطی است که فسادی در بین نباشد.
15- آگاهی افراد از مضرات سوء بد حجابی
باعث عدم امنیت زن در جامعه می‌شود، بدحجابی عاملی برای بلوغ زودرس
جوانان است، بدحجابی باعث بی‌ارزش شدن زن در جامعه می‌شود و باعث بالا رفتن آمار
طلاق، تلف کردن وقف استحاله شدن در فرهنگ بیگانه، فلج کردن نیروی کار در جامعه،
تبدیل شدن زن به موجودی مصرفی استعمار کشیده شدن کشور و ... می‌شود، و علاوه بر آن
عذاب‌های اخروی را نیز به دنبال دارد.
محمد قادری از بسیجیان کانون
بسیج فرهنگیان ناحیه 4
