جایگاه مهم جوانان و دانشجویان در منظومه فکر انقلابی رهبری
بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع دانشجویان که در بیست و چهارمین
روز ماه مبارک رمضان برگزار شد، یکی از دیدارهای بهیادماندنی و استثنایی
دانشجویی ایشان بود که رهبر معظم انقلاب در این دیدار طولانی، شدت اهمیت
خود برای جوانان بهعنوان عناصر اصلی شکلدهنده به آینده نظام جمهوری
اسلامی و در میان آنها دانشجویان بهعنوان گروهی از برگزیدگان جوانان
ایرانی را نشان دادند. توجه به میزان وقتی که ایشان در این دیدار صرف کردند
و مباحثی که در این دیدار بیان نمودند، کاملاً مشخص است که رهبری نگاهی
ویژه به جوانان و بهخصوص دانشجویان دارند و برای آنها در ساختن آینده این
کشور نقشی اساسی قائل هستند.
در این دیدار مهم، رهبر معظم انقلاب محورهای بسیار فراوانی را مورد توجه و
دقت نظر قرار دادند که از این میان، متن حاضر صرفاً به برخی از مهمترین
محورها خواهد پرداخت.
1. ممنوعیت محدودسازی و سختگیری بر تشکلهای انقلابی در دانشگاهها
مسئله محدود کردن برخی از تشکلهای دانشجویی بهخصوص تشکلهای انقلابی از
سوی برخی از دستاندرکاران دانشگاهها امری بود که در ماههای گذشته در
محافل دانشگاهی مطرح شده بود. از بیانات معظم له مشخص بود که ایشان از این
مسئله ناراحتکننده مطلع شده بودند و قصد واکنش نسبت به آنرا داشتند و از
اینرو وقتی که دانشجویی در حضور ایشان از این رفتار برخی از مسئولان گلایه
کرد، ایشان فرصت را مغتنم شمرده و تذکری صریح و روشن در اینباره بیان
داشتند که: «یک مطلب دیگری که گفته شد، سختگیری بر تشکّلهای انقلابی است؛
که اینرا چند نفر از این جوانهای عزیز اینجا مطرح کردند، به من هم گزارش
شده. من همینجا به مسؤولین محترمی که تشریف دارند - وزرای محترم- (علوم و
آموزش پزشکی) میگویم که بههیچوجه نگذارید افرادی که کلیدهای کار دستشان
است، بر تشکّلهای انقلابی و تشکّلهای اسلامی سختگیری کنند. مطلقاً
اجازهی اینکار داده نشود و فضا را تنگ نکنند؛ اجازه بدهید تشکّلهای
دانشجویی، تشکلهای انقلابی و اسلامی - بهخصوص روی تشکّلهای انقلابی من
تکیه دارم- دستوبالشان باز باشد، امکانات داشته باشند، محدودشان نکنند.»
2. دانشگاه جای کنسرت نیست
مسئله دیگری که رهبری معظم در این سخنرانی به صراحت و به تفصیل نسبت به آن
واکنش نشان دادند، مسئله افسردهپنداری دانشجویان ایرانی و بعد
کنسرتدرمانی کردن آنان است. ایشان هم این فکر که دانشجویان ایرانی را
افسرده میپندارند خطا و هم این راه را که برای جذابیت و یا رفع مشکلات به
کنسرت و اقدامات فسادانگیز و اردوهای مختلط و... متمسک شوند را بسیار خطا
خواندند و بیان داشتند: «جوان ایرانی خوشبختانه جوان پرانگیزه و پرشوری
است؛ درست نقطهی مقابل آنچیزی است که بعضی از مراکز مغرض آماری و غالباً
با منشأ خارجی یا اساساً خارجی اعلام میکنند. آنها میگویند جوان ایرانی
افسرده است؛ یک طبقهبندی هم میکنند و میگویند جوان ایرانی در فلان
درجهی از افسردگی - یک درجهی خیلی بالایی- قرار دارد. این یک دروغ محض و
خباثتآمیزی است که دارد امروز انجام میگیرد و بهانهی یک سلسله کارهای
خلاف دیگر است؛ جوان ایرانی افسرده است، پس بایستی برایش محیط نشاط درست
کنیم؛ چهجوری؟ با کنسرت موسیقی، با جلسات و اردوهای مختلط جنسی و
آزادیهایی از این قبیل؛ این دنبالهی آن حرف است. نخیر، بهعکس، جوان
ایرانی امروز جزو با نشاطترین و فعّالترین و سرزندهترین جوانها است...
مسألهی کنسرتها در دانشگاه که دانشجوی عزیزی مطرح کردند که دانشگاه جای
کنسرت نیست. راست است؛ اینرا من هم یادداشت کردهام و جزو یادداشتهای من،
همین مطلب هست. اینکه ما بیاییم دانشجوها را به خیال خودمان برای نشاط
بخشیدن به محیط دانشجویی، به اردوی مختلط ببریم یا کنسرت موسیقی در دانشگاه
تشکیل بدهیم، جزو غلطترین کارها است. برای تحرّک دانشجویی و تلاش
دانشجویی و نشاط دانشجویی، راههای دیگری وجود دارد؛ آنها را به گناه
نباید کشاند، آنها را به سمت شکستن پردههای تقوا - که خوشبختانه جوان
متدیّن امروزی بر حفظ آن اصرار دارد- نباید کشاند؛ آنها را به سمت بهشت
باید برد، نه به سمت دوزخ.»
3. کرسیهای آزاداندیشی بهمعنای واقعی کلمه تشکیل بشود
سومین تذکر رهبری که باید به آن توجه نمود، مطالبه مجدد مسئله کرسیهای
آزاداندیشی بود که بدون اغراق باید گفت تا کنون دهها بار از سوی ایشان
بیان شده است و با وجود مطالبه مکرر ایشان و با وجود اینکه بسیاری از
اهالی دانشگاه نیز میدانند که این امر تا چه حد برای دانشگاههای ما ضروری
و لازم است، باز هم در برنامهریزی و تلاش برای اجرای آن سستی و کوتاهی
میشود.
4. تکلیف مبارزهی با استکبار پس از مذاکرات
مسئله مهم دیگری که باید به آن بهصورت مجزا پرداخته شود، مسئله مبارزه با
استکبار و تداوم آن است. برخی تصور میکنند که دوران مبارزه با استکبار در
جمهوری اسلامی دورانی است که به سرخواهد آمد، حال آنکه استکبارستیزی از
معارف اصیل و قرآنی انقلاب اسلامی و جزو هویت آن است و بدون استکبارستیزی،
انقلاب اسلامیای در کار نخواهد بود. این تذکر مهم را رهبر معظم انقلاب
چنین بیان داشتند که: «مگر مبارزهی با استکبار، تعطیلپذیر است؟ مبارزهی
با استکبار، مبارزهی با نظام سلطه تعطیلپذیر نیست. این هم جزو همین
حرفهایی است که اتّفاقاً امروز من یادداشت کردهام که به شما بگویم. این
جزو کارهای ما است، جزو کارهای اساسی است، جزو مبانی انقلاب است. یعنی اگر
مبارزهی با استکبار نباشد، ما اصلاً تابع قرآن نیستیم. مبارزهی با
استکبار که تمام نمیشود. در مورد مصادیق استکبار، آمریکا اتمّ مصادیق
استکبار است.»
این بیان صریح و روشن و ذکر منطق قرآنی نه تنها برای دانشجویان بلکه برای همه مسئولان کشور باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
5. مسألهی ازدواج جوانها
لزوم سادهگیری و تلاش برای حل مشکلات ازدواج جوانان، نکته دیگری بود که
رهبر معظم انقلاب در آن خانوادهها را مورد خطاب قرار دادند و خاطرنشان
کردند که علیرغم برخی مشکلات و سختیها، باید کوشش شود که امر ازدواج
جوانان تسهیل شود.
6. لزوم توجه به فرائض دانشجویی
بخشی مهم و تفصیلی از بیانات رهبر معظم انقلاب، مسئله فرایض دانشجویی بود
که در تیتر این بند تلاش شده است که محتوای این بخش بهطور خلاصه بیان شود.
رهبر معظم انقلاب در این محور از سخنان خود، دانشجویان را به آرمانخواهی و
پرهیز از محافظهکاری دعوت کردند و برای روشنشدن بحث، مصادیقی از
آرمانخواهی را بهصورت تفصیلی بیان نموده و هر کدام را توضیح مختصری
دادند. آرمانهایی مانند ایجاد جامعهی اسلامی و تمدّن اسلامی؛ آرمان
اعتماد به نفس؛ مبارزه با نظام سلطه و استکبار؛ عدالتخواهی؛ سبک زندگی
اسلامی؛ آزادیخواهی و رشد علمی، تنها بخشی از آرمانهای مورد نظر رهبری
بودند و ایشان دانشجویان را به تفکر برای شناخت سایر آرمانها و مطالعه در
متون اسلامی در اینباره سوق دادند و خاطرنشان ساختند: «شما ممکن است در
فلان تشکیلات، تصمیمگیر نباشید امّا میتوانید تصمیمساز باشید. پس
آرمانها را دنبال کنیم. من چند مصداق از مصادیق آرمانها را عرض کردم لکن
فقط اینها نیست؛ بگردید در مجموعهی بیانات امام، در مجموعهی معارف
انقلاب اسلامی، در مطالعهی دقیق قرآن و نهجالبلاغه، آرمانها را فهرست
کنید، طبقهبندی کنید، دستهبندی کنید، روی اینها کار کنید و بر آرمانها
ایستادگی کنید... اگر تشکّلهای دانشجویی و جریان دانشجویی بخواهند یک چنین
تأثیرگذاریای را بهدست بیاورند، الزاماتی دارد؛ این الزامات را باید
رعایت کنند. یکی از این الزامات عبارت است از کار بر روی مفاهیم اسلامی،
یعنی عمقی روی مسائل کار کردن؛ سطحینگری ضرر میزند.»
علاوه بر این، ایشان دانشجویان را به جذاب کردن فعالیتهای تشکلهای خود
توصیه کردند و در اینباره به تفصیل با ذکر راهکارهایی خاطرنشان کردند که
باید با ایجاد جذابیت، تلاش کرد که بدنه دانشجویی را به سمت این تشکلهای
اسلامی و انقلابی سوق داد.
دو نکته مهم دیگر که رهبر معظم انقلاب در همین باره متذکر شدند، لزوم
آشنایی دانشجویان با واقعیتهای کشور است که از میان واقعیتهای مهم کنونی
کشور، ایشان دو مسئله را مورد بحث و تبیین قرار دادند که عبارتند از الف:
تلاش عدهای برای مقابله با همه آرمانهای انقلاب بعد از رحلت امام که به
تعبیر ایشان از واقعیتهای مهم و قابل توجه است: «یکی از چیزهایی که برای
تشکّلها به نظر من خیلی لازم است و خوب است، فهم وضع کنونی کشور است. وضع
کشور، منظور فقط وضع داخلی و مشکلات موجود و همین مطالبی که گفتند - مسائل
مربوط به روستاها، عدالتخواهی، اقتصاد مقاومتی، مشکلاتی که هست، مشکلات
مدیریّتی، مدیریّت جهادی و مانند اینها- نیست؛ اینها البتّه جزئی از
واقعیّتها است. چند واقعیّت مهم دیگر وجود دارد: یک واقعیّت این است که در
این کشور از بعد از رحلت امام، سعی یک مجموعهی مصمّمی بر این شد که
آرمانهای انقلاب را بهکلّ بشویند، بگذارند کنار. بعضیشان اشتباه کردند و
همان اوّل، همین را اعلان هم کردند. در روزنامه مقاله نوشتند، حرف زدند...
هم در داخل کار کردند، هم در خارج کار کردند، هم از عنصر فکری استفاده
کردند، هم از عنصر علمی استفاده کردند، هم از عنصر هنری استفاده کردند، هم
از عنصر سیاسی استفاده کردند، برای اینکه آرمانها را در کشور از بین
ببرند، یعنی نسل جدید، آرمانها را بهکلّ فراموش کند.»
ب: حضور شگفتآور جمهوری اسلامی در منطقه که ایشان در تبیین آن بیان
داشتند: «یکی از واقعیّتهای کشور، حضور شگفتآور جمهوری اسلامی در این
منطقه است؛ نه حضور مادّی و جسمانی و حضور فیزیکی، بلکه حضور معنوی... این
یک واقعیّتی است؛ یکی از واقعیّتها این است: نفوذ گستردهی جمهوری
اسلامی... از لجِ این نفوذ، صد روز است دارند یمن را میکوبند؛ چون
میگویند شما در یمن نفوذ دارید. خب ما در یمن چهکار کردیم؟ اسلحه بردیم
یمن؟ لشکرکشی کردیم به یمن؟ آنها از کشورهای دیگر مزدور انتخاب میکنند،
دلار نفتی بهشان میدهند، لباس ارتشیِ سعودی را بهشان میپوشانند، میآورند
میدهند دمِ چَکِ انصارالله! آنها دارند دخالت میکنند، ما چه دخالتی در
(یمن داریم.)»
بیتوجهی به چنین واقعیتهایی میتواند باعث اشتباه در تحلیل و درک نادرست
صحنه واقعیتهای کشور گردد و در مجموع ایجاد نوعی خطای محاسباتی نماید که
یکی از خطرناکترین اشتباهات برای هر فعال یا تحلیلگر سیاسی و اجتماعی
است.
7. پدیده ظاهرفریب «اسلام رحمانی»
مسئله دیگری که رهبر معظم انقلاب به تفصیل از آن سخن گفتند، شعار ظاهرفریب
اسلام رحمانی است که عدهای در پوشش آن، آرمانها و ارزشهای لیبرالی را
ترویج میکنند. این مطلب نیز البته باید بهصورت مفصل در جای خود تبیین شود
اما شایسته است مختصری از بیان رهبر معظم انقلاب در اینباره را بازخوانی
کنیم که خاطرنشان کردند: «گاهی یک شعارهایی داده میشود، شعارهای بهظاهر
اسلامی که باطناً اسلامی نیست؛ ازجملهی چیزهایی که اخیراً خیلی رایج شده و
انسان میشنود در نوشتهها و در گفتهها، «اسلام رحمانی» (است) خب، کلمهی
قشنگی است، هم اسلامش قشنگ است، هم رحمانیاش قشنگ است؛ امّا یعنی چه...
همینطور پرتاب کردن یک کلمه بدون عمقیابی، کاری است غلط و احیاناً
گمراهکننده. بعضیها که در حرفها و نوشتجات و اظهارات، این تعبیر «اسلام
رحمانی» را بهکار میبرند، انسان مشاهده میکند و خوب احساس میکند که این
اسلام رحمانی یک کلیدواژهای است برای معارف نشئتگرفتهی از لیبرالیسم،
یعنی آنچیزی که در غرب به آن لیبرالیسم گفته میشود. البتّه تعبیر
لیبرالیسم و عنوان لیبرالیسم برای تمدّن غربی و فرهنگ غربی و ایدئولوژی
غربی هم تعبیر غلطی است؛ چون واقعاً آنها نه لیبرالند، نه اعتقاد به
لیبرالیسم بهمعنای واقعی کلمه دارند؛ ولی خب حالا یک اصطلاحی است
لیبرالیسم. اگر اسلام رحمانی اشارهی به این است، این، نه اسلام است، نه
رحمانی است؛ مطلقاً. تفکّر لیبرالیستی از تفکّر اروپای قرن هجدهم و نوزدهم -
یعنی زیربنای فکری اومانیستی که نفی معنویّت و خدا و مانند اینها است-
سرچشمه میگیرد... نه، این اسلام نیست. اینجور معارفِ مندرآوردیِ
خودساخته را من توصیه نمیکنم.»
8. لزوم بهره بردن از حضور اساتید ارزشی و دوری از عناصری که نامطمئن بودنِ خودشان را اثبات کردند
آخرین محوری که در این مطلب مختصر بر آن تأکید میکنیم، توصیه رهبر معظم
انقلاب به تشکلهای دانشجویی برای بهره بردن از اساتید ارزشی است. ایشان
علاوه بر این توصیه، خاطرنشان ساختند که از کسانیکه نامطمئن بودنِ خودشان
را اثبات کردند، دوری شود و تشکلهای دانشجویی خود را به این افراد متصل
نسازند: «یکی از چیزهای دیگر، حضور اساتید ارزشی است. از این اساتید ارزشی
استفاده کنید... اکثراً اساتید ارزشی، اساتید مؤمن؛ هم در وزارت علوم، هم
در وزارت آموزش پزشکی همینجور است، عناصر بسیار خوبی هستند؛ از اینها
استفاده کنید در تشکّلها؛ از اینها بخواهید بیایند وقت بگذارند؛ (حتّی) از
خارج از دانشگاه... البتّه این جنبهی اثباتی قضیّه است، جنبهی سلبی هم
این است که از عناصری که نامطمئن بودنِ خودشان را اثبات کردند، مطلقاً
استفاده نکنید؛ مطلقاً استفاده نکنید. بعضیها هستند که نشان دادند و ثابت
کردند که عناصر نامطمئنّیاند... بیاعتمادی خودشان را برای نظام ثابت
کردند، برای کشور ثابت کردند، برای جمهوری اسلامی ثابت کردند؛ هم برای
اسلامیّتش، هم برای جمهوریّتش. همینهایی که سال 88 آن بازی را راه
انداختند، خب اینها با جمهوریّت نظام جمهوری اسلامی مخالفت کردند، بدون
هیچ منطقی، بدون هیچ حرف قابل قبول و پسندیدهی در مقابل آدمهای با انصاف.
اینها نامطمئنند؛ من استفاده ی از اینها را مطلقاً توصیه نمیکنم، به
هیچوجه؛ نه به شماها و نه به هیچ دانشجویی و نه به هیچ دانشگاهی توصیه
نمیکنم.»
روشن است که آنچه در این مختصر بیان شد، شامل همه توصیههای مهم رهبر معظم
انقلاب به دانشجویان و تشکلهای دانشجویی نیست. از اینرو شایسته است که
مخاطبان گرامی، متن کامل بیانات معظم له در این دیدار پرشور و به
یادماندنی را مطالعه نمایند و مسؤولان محترم دانشگاهها نیز به تذکرات
مختلفی که رهبر معظم در میان مباحث خطاب به آنها داشتند توجه نمایند.